^۱و «يَعيشُ».^۲ ظاهر اين تعابير ، از مقدار زمان زندگى ايشان پس از ظهور حكايت دارد . احاديثى كه واجد اين تعابير هستند ، مقدار زمان زيستن ايشان را هفت ، هشت يا نه سال بيان كرده‏اند . در مجموعه احاديث اين باب ، تنها يك مورد است كه زندگى مهدى عليه السلام را پس از ظهور ، بيش از نه سال بيان كرده ، و آن ، حديث امام باقر عليه السلام است كه زندگى امام پس از ظهور را از روز قيامش تا روز مرگش نوزده سال ،^۳بيان كرد. در اين حديث ، از تعبير «يقوم»^۴استفاده شده و تصريح دارد به اين كه مورد سؤال ، از روز قيام تا روز مرگ است و دال بر مقدار زندگى ايشان پس از ظهور است.
تعبير ديگرى در حديث پيش‏گفته ابن عباس به نقل از پدرش از پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله وجود دارد كه ظاهرش از مقدار زندگى ايشان حكايت دارد: «وَ يَمْكُثُ فِى الْأَرْضِ مَا شَاءَ اللَّهُ ؛ و باقى مى‏ماند در زمين هر چه خدا بخواهد». امّا اولاً، اين حديث ، زمان خاصى را تعيين نمى‏كند و ثانياً، برخى قرائن ديگر حاكى از اين است كه مراد از توقّف ايشان بر روى زمين ، اصل زندگى ايشان نيست؛ بلكه سلطه ايشان بر زمين است؛ زيرا تعبير «يمكث فى الأرض» پس از آن آمده است كه فرمود: «خداوند ، كارش را در يك شب درست مى‏كند. پس از آن زمين را پر از عدل مى‏كند چنان كه پر از ظلم شده است و باقى مى‏ماند در زمين هر چه خدا بخواهد». يعنى پس از آن كه خداوند ، كارش را درست كرد و او زمين را پر از عدل و داد كرد، آن گاه هر قدر

عمو ! دوازده جانشين از فرزندان من ولايت پيدا مى‏كنند. سپس امور زشت و شديد و بزرگى واقع مى‏گردد. سپس مهدى عليه السلام از فرزندانم خارج مى‏شود. خداوند ، كارش را در يك شب درست مى‏كند. پس از آن ، زمين را پر از عدل مى‏كند چنان كه پر از ظلم شده است و باقى مى‏ماند در زمين ، هر چه خدا بخواهد. سپس دجّال ، خارج مى‏شود».^۱
اين حديث را ابتدا اهل سنّت نقل كرده‏اند. سپس علماى شيعه نيز در مقام احتجاج براى اثبات تعداد امامان جانشين پيامبر صلى اللّه عليه و آله به آن استناد كرده‏اند. در هر حال، آنچه به بحث جارى مربوط مى‏شود، زمان حكومت امام زمان عليه السلام است كه در اين جا به گونه‏اى مخفى مانده و به خواست خداوند ، واگذار شده است.

تعابير به كار رفته‏

مفاهيمى كه در احاديث اسلامى براى بيان زمان حكومت مهدوى يا اقامت مهدى عليه السلام در اين جهان مورد استفاده قرار گرفته، متفاوت است و توجّه به آنها مى‏تواند تا حدّى ما را در جمع‏بندى موضوع ، يارى دهد. برخى احاديث از تعبير «يكون»^۲به معناى بودن و شايد در اين جا به معناى زيستن ، استفاده كرده‏اند . دو تعبير ديگر نيز در احاديث وجود دارد كه به‏همين معنا،يعنى زيستن‏است: «عاشَ»