89
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول

در حالى است كه همه شيعيان اثناعشرى بدون هيچ ترديدى معتقدند كه مهدى موعود عليه السلام فرزند امام حسن بن على العسكرى عليه السلام است.۱ دليل آنها بر اين ادعا احاديث فراوان و متواترى است كه از پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام در باره امامان دوازده‏گانه و مشخصات دقيق هر يك از آنان، از امام على عليه السلام تا محمّد بن الحسن العسكرى عليه السلام ، نقل شده است.۲

۲ . از نسل امام حسن يا امام حسين عليهما السلام‏۳

همان‏گونه كه اشاره شد، در اين كه امام مهدى عليه السلام از نسل امام على و حضرت فاطمه زهرا عليهما السلام است ترديد و اختلافى وجود ندارد؛ امّا اين كه اين نسب از طريق امام حسن مجتبى عليه السلام به آن حضرت مى‏رسد يا وى در سلسله فرزندان امام حسين عليه السلام قرار مى‏گيرد، به موضوعى اختلافى ميان شيعه و گروهى از اهل سنّت تبديل شده است. مهم‏ترين عامل بروز اين اختلاف، حديثى است كه به صورت منقطع در سنن أبى داوود نقل شده و بر اساس آن، امام على عليه السلام فرموده است: مهدى موعود عليه السلام از نسل فرزندم حسن عليه السلام خواهد بود.۴ البته ابو داوود در نقل اين حديث تنهاست و

1.البته برخى از محدثان شيعه نيز همچون شيخ طوسى (الغيبة: ص ۱۸۱، الأمالى: ص ۳۵۲)، قاضى نعمان مغربى (شرح الاخبار: ج ۳ ص ۳۸۶)، ابن بطريق (العمدة: ص ۴۳۳ و ۴۳۶)، سيّد بن طاووس (الملاحم و الفتن: ص ۱۵۶ و ۱۵۷ و ۲۷۶ و ۲۹۷ و ۳۱۳ و ۳۱۷ و ۳۱۸ و ۳۲۲)، محمّد بن حسن قمى (العقد النضيد و الدر الفريد فى فضائل اميرالمؤمنين و أهل بيت النبى عليهم السلام : ص ۷۷)، على بن يونس عاملى (الصراط المستقيم: ج ۲ ص ۲۲۲) و علّامه مجلسى (بحار الأنوار: ج ۵۱ ص ۷۵ و ۸۲ و ۸۴ و ۸۶ و ۱۰۲) رواياتى را كه دربردارنده عبارت «اسم أبيه اسم أبى» است نقل كرده‏اند؛ امّا بايد توجّه داشت كه اين اقدام آنها صرفاً از روى امانت‏دارى در نقل احاديثى بوده كه از طريق اهل سنّت به دستشان مى‏رسيده است. در واقع همه آنها احاديث بيشترى را بر خلاف اين عبارت نقل كرده و بر اعتقادشان نسبت به اين كه امام مهدى عليه السلام فرزند امام حسن عسكرى عليه السلام است تصريح‏نموده‏اند.ر.ك:ج‏۲ ص‏۲۸۶(بخش دوم/فصل سوم/نقدى بر گزارشى در باره نام‏پدر امام‏مهدى‏عليه السلام).

2.ر . ك : ج‏۲ ص‏۱۱۷ (بخش دوم / فصل يكم : تبار امام مهدى عليه السلام ) .

3.ر . ك : ج ۲ ص ۱۶۶ (بخش دوم / فصل يكم : انتساب امام مهدى عليه السلام از نسل امام حسين بن على عليه السلام ) .

4.متن اين حديث كه از ابواسحاق نقل شده چنين است: «قال على رضى اللَّه عنه : و نظر الى ابنه الحسن فقال: ان ابنى هذا سيد كما سماه النبى صلى اللّه عليه و آله و سيخرج من صلبه رجل يسمى باسم نبيكم يشبهه فى الخلق و لايشبهه فى الخلق؛ ثم ذكر قصة يملأ الارض عدلا» (سنن ابى داوود: ج ۴ ص ۱۰۸ ح ۴۲۹۰).


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
88

۷. همراهى عيسى عليه السلام با منجى‏

نزول عيسى عليه السلام و هم‏گامى‏اش با امام مهدى عليه السلام از موارد اتفاقى ميان شيعه و اهل سنت است. پس از قيام و پيروزى مهدى، حضرت مسيح عليه السلام به او مى‏پيوندد و پشت سرش نماز مى‏خواند و رهبرى او را بر اهل ايمان مى‏پذيرد.

۸ . جهان پس از قيام منجى‏

همه كسانى كه به موضوع قيام و ظهور امام مهدى عليه السلام پرداخته و شرايط حكومت او و اوضاع جهان را پس از آن قيام توصيف كرده‏اند، بر اين نكته اتفاق نظر دارند كه حكومت ايشان، تحقّق‏بخش وعده‏هاى انبيا و اولياى الهى است و آن دولت كريمه، عدالت و پيشرفت را در سراسر جهان حاكم خواهد ساخت.

نقاط اختلاف‏

در كنار باورهاى مشترك همه مسلمانان در باره امام مهدى عليه السلام ، در جزئيات اين موضوع نيز مانند هر موضوع مسلم و مشترك ديگر، ديدگاه‏هاى متفاوتى وجود دارد. مهم‏ترين نقاط اختلاف در اين باره به اين شرح است:

۱ . نام پدر امام مهدى عليه السلام‏

يكى از مهم‏ترين موضوعات اختلافى در باره مهدى موعود عليه السلام ، نام پدر اوست. آنچه موجب بروز اين اختلاف شده، رواياتى است كه بر اساس آنها، پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله منجى موعود را هم‏نام خود، و پدر او را همنام پدر خود اعلام كرده است.۱ بنا بر اين بيشتر عالمان اهل سنّت، مهدى موعود را فردى با نام محمّد بن عبد اللَّه مى‏دانند. اين

1.مهم‏ترين مصدرى كه اين حديث را نقل كرده سنن أبى داوود (ج ۴ ص ۱۰۶) است «لو لم يبق من الدنيا إلا يوم ... لطول اللَّه ذلك اليوم ... حتّى يبعث فيه رجلا منى أو من أهل بيتى، يواطئ اسمه اسمى، و اسم أبيه اسم أبى». ر . ك : همين دانش‏نامه : ج ۲ ص ۳۵۸ ح ۴۵۱ و ص ۲۸۶ ( نقدى بر گزارشى در باره نام پدر امام مهدى‏عليه السلام) .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9176
صفحه از 427
پرینت  ارسال به