ترديدكنندگان در اين باور شمرده مى‏شود، در اين باره چنين نوشته است:
بدان كه در گذر روزگاران ميان تمام پيروان اسلام مشهور شد كه ناگزير در پايان دوران مردى از خاندان نبوى سر بر مى‏افرازد كه به دين استوارى مى‏بخشد و دادگرى پديدار مى‏سازد و مسلمانان وى را پيروى مى‏كنند و بر سرزمين‏هاى اسلامى فرمان‏روا خواهد بود و مهدى ناميده مى‏شود.^۱
احمد امين مصرى نيز، كه از جمله افراد نادر مخالف با مهدويّت به شمار مى‏رود، معترف است كه باور به مهدى در ميان همه طوايف اسلامى وجود داشته و عقيده‏اى اسلامى به شمار مى‏رود. او در كتابى كه در مخالفت با اصل مهدويّت نگاشته، ناچار به اين حقيقت اعتراف كرده است: «... امّا اهل سنّت نيز به مهدويّت ايمان آورده‏اند».^۲
با توجّه به آنچه گذشت، به خوبى آشكار مى‏شود كه اعتقاد به مهدويّت و انتظار ظهور قائم عليه السلام ، باورى نيست كه ساخته و پرداخته پيروان اهل بيت عليهم السلام باشد. شايد در ميان اعتقادات كمتر موضوعى را بتوان يافت كه تا اين حد مورد توجّه و توافق دانشمندان همه فرق اسلامى باشد. بر اين اساس با جرئت مى‏توان ادعا كرد كه اين موضوع، امرى قطعى است و از ضرورت‏هاى اسلامى به شمار مى‏رود. البته فرقه‏هاى اسلامى در همه جنبه‏ها و جزئيات عقيده مهدويّت هم‏داستان نيستند. جنبه‏هايى از اين باور در ميان مذاهب اصلى اسلام يكسان و مشترك است و در بخش‏هايى از آن هم اختلاف نظر وجود دارد. براى شناخت بهتر موضوع لازم است اين نقاط اشتراك و اختلاف را بشناسيم و به پرسش‏ها و شبهات پيرامون آن پاسخ دهيم.

كه در باره مهدى منتظر و نزول عيسى رسيده متواتر است و اين مقدار براى كسى كه ذره‏اى ايمان و اندكى انصاف داشته باشد كفايت مى‏كند».^۱

۵ . عبد المحسن عَبّاد

شيخ عبد المحسن عَبّاد آل بدر از عالمان معاصر و استاد برجسته دانشگاه اسلامى مدينه در نگاشته‏اى با عنوان عقيدة اهل السنة و الأثر فى المهدى المنتظر به صورت مستند پاسخ منكران مهدويّت را داده است. اين نگاشته متن سخنرانى اين استاد سَلَفى در يكى از مراكز دانشگاهى مدينه منوره است كه در شماره سوم مجله دانشگاه اسلامى مدينه چاپ، و به صورت جداگانه نيز با تكميل و تحقيق ، در قالب كتاب منتشر شده است.^۲ وى در اين اثر ، تعدادى از دانشمندان اهل سنّت را كه بر تواتر احاديث امام مهدى عليه السلام تصريح كرده‏اند نام مى‏برد و كثرت اين احاديث، تعدد طرق آن و اعتقاد فرقه‏هاى مختلف اسلامى به مضمون آنها را دليلى بر وجود حقيقتى ثابت مى‏داند كه در آخرالزمان به وقوع خواهد پيوست. بر همين اساس او تصديق احاديث مهدى عليه السلام را لازمه ايمان به پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله و اخبار غيبى او مى‏داند و منكران اين حقيقت را افرادى نادان، ستيزه‏جو يا بى‏اطلاع قلمداد مى‏كند.^۳
علاوه بر محدثان يادشده، بسيارى ديگر از دانشمندان اهل سنّت بر تواتر يا صحت احاديث بشارت به امام مهدى عليه السلام گواهى داده‏اند.^۴توافق عموم مذاهب اسلامى بر اين اعتقاد اصيل چنان روشن است كه حتّى مخالفان و منكران مهدويّت نيز نمى‏توانند منكر اين اجماع شوند. ابن‏خلدون، كه يكى از مهم‏ترين مخالفان يا