81
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول

الصواعق المحرقة ده‏ها حديث با موضوع مهدويّت آورده است‏۱ و متقى هندى در كتاب كنز العمّال در بابى با عنوان «خروج المهدى» ۵۸ حديث از منابع مختلف حديثى ذكر كرده است.۲
اما از دسته دوم، يعنى كتبى كه بزرگان اهل سنّت به طور مستقل در موضوع مهدويّت نگاشته‏اند، مى‏توان به كتاب اربعون حديث ابو نعيم اصفهانى اشاره كرد. البته اصل اين كتاب اكنون در دسترس نيست؛ ولى روايات آن در كتاب‏هاى بعد از وى مانند العرف الوردى فى أخبار المهدى اثر جلال الدين سيوطى ثبت و ضبط شده است. ابونعيم دو كتاب ديگر هم با نام‏هاى مناقب المهدى و صفة المهدى داشته كه مانند كتاب نخست مفقود شده‏اند و تنها از طريق منابع بعدى مى‏توان به رواياتش دست يافت.
كتاب البيان فى اخبار صاحب الزمان اثر گنجى شافعى نيز از ديگر آثار مستقل اهل سنّت در اين زمينه به شمار مى‏رود. اين كتاب در ۲۵ باب تنظيم شده و ۷۱ حديث را در بر دارد. نويسنده در باب ۲۵ اين كتاب، در دفاع از امكان زنده بودن امام مهدى عليه السلام مى‏گويد: «هيچ امتناعى در بقاى مهدى وجود ندارد. به دليل اين كه عيسى و الياس و خضر نيز، كه از اولياى خدايند، زنده‏اند».۳
ديگر كتاب مستقل در اين زمينه، عقد الدرر فى أخبار المنتظر نوشته يوسف بن يحيى مَقدسى شافعى است. اين كتاب از نظر جامعيت و گستردگى در نوع خود كم‏نظير است .۴
محدث و مفسر بزرگ اهل سنّت، جلال الدين سيوطى نيز دويست حديث از احاديث مهدويّت را در رساله‏اى با عنوان «العرف الوردى فى أخبار المهدى» گرد

1.الصواعق المحرقه: ص ۱۶۳ به بعد.

2.كنزالعمّال: ج ۱۴ ص ۲۶۱.

3.كفاية الطالب (البيان فى اخبار صاحب الزمان): ص ۴۷۴.

4.گفتنى است سه قرن پس از وى ، شيخ مرعى بن يوسف الكرمى المَقدسى ، شيخ حنبلى الأزهر ، كتاب فوائد فرائد الفكر فى الإمام المهدى المنتظر را نگاشت كه آن هم كتابى برجسته و كم نظير در جهان اهل سنّت است .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
80

أخبار اصفهان‏۱ و كتاب حلية الاولياء و طبقات الاصفياء۲ كه هر دو از آثار ابو نعيم اصفهانى است و در هر يك احاديثى در اين باره نقل شده است. كتاب السنن الواردة فى الفتن و غوائلها، نگاشته ابوعمرو دانى كه بابى را به «ما جاء فى المهدى» نام نهاده و چهل حديث در اين باره ذكر كرده است.۳ مصابيح السنة نگاشته بغوى كه شامل نه حديث در «كتاب الفتن» است.۴ جامع الاصول مجد الدين ابن اثير جزرى كه شامل فصلى با عنوان «فى المسيح و المهدى» است.۵ المنار المنيف ابن قَيّم جوزيه شامل هفده حديث در اين زمينه كه در چهار دسته صحيح و حسن و غريب و موضوع گنجانده شده‏اند.۶
النهاية فى الفتن و الملاحم، اثر ابن كثير دمشقى كه داراى فصلى با عنوان «فصل فى ذكر المهدى» است و در آن بيست حديث گرد آمده است.۷ مجمع الزوائد و منبع الفوائد هيثمى كه داراى ۲۱ حديث ذيل «كتاب الفتن» است.۸علاوه بر اينها محمّد بن طلحه شافعى باب دوازدهم از كتاب مطالب السَؤول را به اين موضوع اختصاص داده‏۹و جوينى در فرائد السمطين ۳۵ روايت در باره امام مهدى عليه السلام و موضوعات مرتبط با ايشان نقل كرده است.۱۰همچنين ابن صباغ مالكى در دوازدهمين باب كتاب الفصول المهمة احاديثى با اين موضوع نقل كرده است.۱۱ابن حجر هيثمى نيز در

1.تاريخ إصبهان: ج ۱ ص ۸۴ و ۱۷۰.

2.حلية الاولياء: ج ۳ ص ۱۸ و ۱۷۷.

3.السنن الواردة فى الفتن و غوائلها و الساعة و أشراطها: ص ۱۸۹.

4.مصابيح السنة: ج ۱۳ ص ۴۸۷.

5.جامع الأصول فى أحاديث الرسول : ج ۱۰ ص ۳۲۷ - ۳۳۲.

6.المنار المنيف: ص ۱۴۳.

7.نهاية البداية و النهاية فى الفتن و الملاحم: ج ۱ ص ۳۷ - ۴۵.

8.مجمع الزوائد: ج ۷ ص ۶۱۰.

9.مطالب السؤول: ص ۱۵۱ - ۱۶۲.

10.فرائد السمطين: ج ۲ ص ۳۱۰ - ۳۴۲.

11.الفصول المهمة: ص ۱۹ - ۲۰.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9286
صفحه از 427
پرینت  ارسال به