۳ - ۵ . علاء الدوله سمنانى (قرن ۷ و ۸)
در برخى آثار علاء الدوله سخنانى در باره امام زمان و حضرت مهدى آمده است كه با ديدگاههاى او در ديگر آثارش سازگارى ندارد؛ امّا در يك جمعبندى و به قرينه آنچه در بيان الاحسان آورده است، مىتوان نتيجه گرفت كه سمنانى نيز به خاتميت ولايت حضرت مهدى عليه السلام معتقد است. او مهدى را «امام» و «قطب الاقطاب» مىداند و اينها از اوصاف عام و مشهور ولى خاتم نزد صوفيان است. ۱
اشاره عرفا به روايات مهدويّت
عارفان و صوفيان در پرداختن به مسئله مهدويّت علاوه بر طريق ختم ولايت، به آموزههاى دينى و نبوى، يعنى روايات، نيز توجّه داشتهاند. در اين جا به نمونههايى از اين استشهادها اشاره مىكنيم:
ابن عربى باب ۳۶۳ فتوحات را چنين عنوان داده است:
فى مَعرفة منزل وِزراء المهدى الظاهر فى آخر الزمان الّذى بشّر به رسول اللَّه و هو من أهل البيت .
در شناخت منزلت وزيران مهدى كه پيامبر به ظهورش در آخر الزمان بشارت داده و از اهل بيت است .
وى در اين فصل مضمون بسيارى از احاديث نبوى را، مثل همنام بودن مهدى با پيامبر و پر كردن جهان از عدل و قسط، نقل كرده است.۲
عمر بن شجاع الدين موصلى (متوفى بعد از ۶۶۰ ق) ، صوفى بزرگ موصل و مُراد و مُرشد اتابك بدر الدين لؤلؤ زنگى ، در كتاب النعيم المقيم ، فصلى را به «الإمام محمد المنتظَر ابن الإمام الحسن العسكرى» اختصاص داده و رواياتى را در باره سيره او و تولّدش و سخنانى را از او نقل كرده و به زنده بودن و معمّر بودن وى
