45
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول

نبودن ارزيابى سندى در پانوشت يك حديث، نشانه ضعف سند آن است. با اين ويژگى دانش‏نامه امام مهدى نسبت به دو دانش‏نامه پيشين، از لحاظ اعتبار منابع سرآمد است.
گفتنى است ضعف سند لزوماً به معناى مجعول بودن حديث و عدم صدور آن از اهل بيت عليهم السلام نيست؛ چه‏بسا احاديثى از نظر سند اصطلاحاً ضعيف ناميده شوند؛ امّا محقّق با در نظر گرفتن قراين، به صدور آنها از معصومان اطمينان مى‏يابد. استناد ما به احاديثى كه از نظر سند ضعيف‏اند، در كنار احاديثى كه از اعتبار سندى برخوردارند، از اين باب است.

۳ . استناد گسترده به منابع فريقين‏

با عنايت به اين كه باور به مهدويّت از عقايد مشترك ميان همه فرقه‏هاى اسلامى است، براى نگارش اين دانش‏نامه، افزون بر استناد به منابع معتبر حديثى شيعه، از منابع اهل سنّت نيز فراوان بهره برده‏ايم. در مجموع براى سامان دادن اين مجموعه، به بيش از ۹۸۵ كتاب در بيش از ۳۸۰۰ مجلّد مراجعه شده است.
همچنين براى بهره‏گيرى بيشتر پژوهشگران از اين دانش‏نامه، در پانوشت‏ها به هزاران كتاب از منابع فريقين ارجاع شده است.

۴ . نقد و ارزشيابى دلايل غير نقلى مهدويّت‏

بررسى آثارى كه از قرن چهارم تاكنون در باره امام مهدى عليه السلام نگارش يافته است، نشان مى‏دهد كه پديدآورندگان اين آثار، گاهى از روشِ نقلىِ محض بهره گرفته‏اند، گاهى در كنار نقل به مبانى عقلى نيز استناد كرده‏اند، و گاهى هم با رويكردى عرفانى به اين موضوع پرداخته‏اند.۱

1.ر . ك : ص ۵۱ (رويكردهاى پژوهشى در باره مهدويّت) .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
44

در سال ۱۳۸۲ ش به عنوانِ «ترجمه برگزيده» در ششمين دوره انتخاب «كتاب سال ولايت» برگزيده شد.
دومين تجربه ما، نگارش دانش‏نامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن، حديث و تاريخ بود كه در سال ۱۳۸۸ش انتشار يافت و در همان سال در همايش «كتاب سال حوزه علميه قم» ، عنوانِ «شايسته تقدير» را از آنِ خود كرد . نسخه عربى اين كتاب نيز در سال ۱۳۹۱ش عنوان «شايسته تقدير» همايش «كتاب سال حوزه علميه قم» را كسب كرد، و به گونه‏اى توجّه پژوهشگران را به خود جلب كرد كه تاكنون بارها تجديد چاپ شده است. همچنين برخى از آثار برآمده از آن نيز، نظير الصحيح من مقتل سيّد الشهداء و أصحابه، جايزه كتاب فصل را به خود اختصاص داده‏اند.
دانش‏نامه امام مهدى عليه السلام ، بر پايه قرآن، حديث و تاريخ، سومين تجربه ما در دانش‏نامه نگارى در باره امامان اهل بيت عليهم السلام در اين پژوهشكده است، و تجربيات نگارش دو دانش‏نامه پيشين، دست‏مايه ارزشمندى بود كه در نگارش اين دانش‏نامه، به كمكمان آمد و از اين رو، ويژگى‏هاى عامى كه براى آن دانش‏نامه‏ها برشمرديم، در اين دانش‏نامه با قوت بيشترى حضور دارد.

۲ . اعتبارسنجى مضاعف منابع‏

سيره ما در نگارشِ دو دانش‏نامه سابق، استناد به منابع معتبر و در خور استناد، و گزينش متن مورد نظر پس از نقد و ارزيابى آنها با تكيه بر قراين نقلى و عقلى و حصول نوعى اطمينان به استوارى آن بود.۱
اما در دانش‏نامه امام مهدى عليه السلام با در نظر گرفتن شبهاتى كه در اين باره مطرح است، افزون بر آنچه در رعايت اعتبار منابع آن دانش‏نامه‏ها مورد توجّه بود، سند روايات نيز آورده و ارزيابى شده و ميزان اعتبار آنها در پانوشت بيان شده است. بنا بر اين،

1.ر . ك : دانش‏نامه امير المؤمنين : ج ۱ ص ۲۲ - ۲۳.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9341
صفحه از 427
پرینت  ارسال به