تفسيرى على بن ابراهيم داخل كرده است . او زيدى‏مذهب و بنيان‏گذار فرقه «جاروديه» شمرده شده است .^۱

وضعيت حديثى و رجالى‏

از ابو الجارود بيش از صد حديث در كتب اربعه نقل شده است .^۲ محدّثان مشهورى همچون: حسن بن محبوب ، عبد اللَّه بن سنان ، ابان بن عثمان ، عبد اللَّه بن مغيره و محمّد بن سنان از او نقل روايت كرده‏اند .^۳
شيخ مفيد رحمه اللَّه او و چند نفر ديگر از راويان احاديث عدد امامان و رؤيت ماه رمضان را اين گونه ستوده است :
من الأعلام الرؤساء المأخوذ عنهم الحلال و الحرام و الفتيا و الأحكام الذين لايطعن عليهم و لا طريق إلى ذمّ واحد منهم .^۴از بزرگانى‏اند كه حلال و حرام و فتوا و حكم از آنها اخذ مى‏شود و ايراد و اشكال به آنها نمى‏توان وارد ساخت.

ابن غضائرى - كه به تضعيف راويانْ شهره است - درباره او به ملايمت سخن گفته و او را مدح كرده است :
زياد هو صاحب المقام ، حديثه فى حديث أصحابنا أكثر منه فى الزيدية و أصحابنا يكرهون ما رواه محمّد بن سنان عنه و يعتمدون ما رواه محمّد بن بكر الأرحبى . ^۵او در حديث شيعه، داراى جايگاه مناسبى است. روايات او در ميان شيعه اماميه، بيش از زيديه است . عالمان ما تنها احاديث محمد بن سنان از او را ناپسند

صادق عليه السلام ثابت نيست و مشابه ندارد .^۱
گزارش ديگر حديث لوح، به نقل از ابو نضره در جريان شهادت امام باقر عليه السلام است.^۲ سند و متن اين گزارش، غير معتبر است . اين گزارش، علاوه بر وجود افراد مجهول و مهمل در سند آن ، از منظر تاريخى نيز با اشكال روبه‏روست ؛ زيرا از حضور جابر بن عبد اللَّه انصارى در هنگام شهادت امام باقر عليه السلام و در حضور امام صادق عليه السلام سخن گفته است ، در حالى كه جابر بن عبد اللَّه در سال ۷۸ هجرى، وفات كرده است .^۳ امام صادق عليه السلام در سال ۸۳ هجرى متولّد شده و امام باقر عليه السلام در سال ۱۱۴ هجرى به شهادت رسيده است . بنا بر اين، امكان همراه بودن اين سه نفر در يك جلسه، وجود ندارد .

با توجّه به مطالب پيشين مى‏توان گفت : سند اوّل و دوم حديث لوح، قابل قبول است . تعدّد منابع كهن و معتبرى كه حديث ياد شده را نقل كرده‏اند و همچنين تعدّد طرق و اعتبار برخى از آنها قرائن روشنى بر صدور آن است. وضعيت رجالى ابو الجارود در پذيرش سندى متن اوّل دخالت دارد . بنا بر اين در مورد او با تفصيل بيشترى سخن مى‏گوييم :

ابو الجارود

زياد بن منذر، مشهور به ابو الجارود ، از اصحاب امام باقر عليه السلام ، روايت كننده از امام صادق عليه السلام و فردى نابينا بوده است . احاديث تفسيرى او از امام باقر عليه السلام مشهور است . ^۴بسيارى از اين احاديث تفسيرى او در نسخه موجود كتاب تفسير القمّى نقل شده است . ظاهراً شخصى كتاب تفسيرىِ ابو الجارود را در كتاب