39
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول

۱ - ۳. طرّاحى مؤلّف‏

مؤلّف پس ارزيابى تنظيم اوّليه، چينش مطلوب در روايات را طرّاحى مى‏نمايد و پس از مطالعه دقيق، روايات را در آن قالب ، تدوين، و كاستى‏هاى احتمالى را به پژوهشگر و گروه پژوهشى يادآور مى‏شود و گاه براى اخذ متون بيشتر و يا حذف برخى نصوص كم‏ارتباط و غير ضرور ، راه‏نمايى مى‏كند. اين مرحله ، از مهم‏ترين مراحل تدوين كتاب است كه در يك سير تدريجى ، كامل مى‏شود و زمينه نظريّه‏پردازى ، تهيّه تحليل‏هاى مورد نياز و تأليف نهايى دانش‏نامه را فراهم مى‏كند .
مراحل ۱ - ۲ و ۱ - ۳ معمولاً آن قدر تكرار مى‏شوند تا عنوان مورد پژوهش به پيكربندى مطلوب برسد.

۲ . تكميل پژوهش‏

۲ - ۱. نقد

يك يا دو كارشناس خبره، اين محصول نيمه‏نهايى را نقد و ارزيابى نموده، اصلاحات و پيشنهادهاى خود را براى تكميل و بهينه‏سازى پژوهش، بويژه تناسب روايات با عناوين، ارائه مى‏دهد . ارزيابى‏ها در يك گروه علمى نزد مؤلّف و در بيشتر اوقات با حضور ناقد بررسى مى‏شوند تا پس از تأييد ، تصحيحات و تغييرات ، اعمال شوند.

۲ - ۲. تخريج ، مستندسازى و انتخاب متن مناسب‏تر

متون انتخابى به مرحله مصدريابى، تخريج و مشابه‏يابى مى‏روند. در اين مرحله ، همه منابعِ دربردارنده آن متون ، گردآورى و ثبت مى‏شود. سپس جامع‏ترين، معتبرترين، كهن‏ترين و استوارترين متن، به عنوان متن اصلى انتخاب مى‏شود و منابع مشابه ديگر بر اساس ميزان قوّت و اعتبارشان ، به پانوشت مى‏روند تا از تكرار متون مشابه كاسته شود.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
38

۲

مراحل تحقيق و تدوين دانش‏نامه‏

تدوين دانش‏نامه در پژوهشكده علوم و معارف حديث، حاصل يك پژوهش گروهى، گسترده و مستمر است كه با استفاده از روش و فرايند خاصى انجام پذيرفته است. در اين جا به گزيده‏اى از اين مراحل اشاره مى‏كنيم.

۱ . اخذ و تدوين متن‏

۱ - ۱. گردآورى نخستين‏

پژوهشگران يا گروه‏هاى پژوهشى همكار، صدها جلد از كتب اصلى حديثى، تفسيرى و تاريخى مرتبط با موضوع را بررسى كرده، متون مناسب را اخذ مى‏كنند. آنان با استفاده از نرم‏افزارهاى رايانه‏اى، و از طريق كليدواژه‏هاى مرتبط با موضوع اصلى و فرعى، و يا واژگان پرتكرار و يا خاص در روايات شيعه و سنى، متون مرتبط را افزايش مى‏دهند و آن قدر به اين گردآورى ادامه مى‏دهند تا به اطمينان نسبى از نبود ديگر متون مرتبط با موضوع دست يابند.

۱ - ۲. تدوين اوليه‏

پژوهشگر ارشد گروه، با توجّه به تخصص و تجربه خود، متون را دسته‏بندى كرده، پس از تدوين در قالبى منطقى آن را به مؤلف (سرمؤلّف دانش‏نامه) ارائه مى‏كند.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8985
صفحه از 427
پرینت  ارسال به