355
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول

و حكومت او را همانند حكومت زمان پيامبر صلى اللّه عليه و آله بدانند؟!

نظريّه پنجم : امارت دوازده امير در يك زمان‏

مُهَلَّب گفته است :
گمان غالب ، اين است كه پيامبر - كه درود و سلام خداوند بر او باد - از فتنه‏هاى شگفت پس از خود ، خبر داده است ، حتّى از اين كه مردم در يك زمان ، داراى دوازده امير مى‏شوند و اگر جز اين را مى‏خواست ، مى‏فرمود : دوازده اميرند كه فلان گونه عمل مى‏كنند .۱

نقد نظريّه پنجم‏

به نظر مى‏رسد مهلّب در صدد توضيح متن منقول در صحيح البخارى بوده و به ساير گزارش‏هاى دقيق‏تر و مشروح‏تر حديث جابر بن سَمُره توجّه نداشته است . متن موجود در صحيح البخارى ، مختصر و مبهم است . در نتيجه ، احتمالات گوناگونى در باره آن، متصوّر است .
ابن حجر عسقلانى ، در نقد نظريّه او به اين نكته اشاره كرده و معتقد است : متون موجود در صحيح مسلم ، مشخّص كرده‏اند كه در زمان اين دوازده نفر ، اسلام ، عزيز و منيع خواهد بود . آيا مى‏توان تصوّر كرد كه افتراق دوازده‏گانه در ميان مسلمانان رُخ دهد و باز هم عزّت اسلام را در پى داشته باشد ؟۲
با توجّه به دلايل ارائه شده در صفحات پيشين ، حديث «خلفاى دوازده‏گانه» تنها بر نظريّه شيعه دوازده امامى قابل انطباق است و ديگر تحليل‏ها و نظريّه‏پردازى‏ها به جهت دارا بودن اشكالات متعدّد ، نادرست اند .

پاسخ به دو اشكال‏

در باره نظريّه‏اى كه ما در تبيين حديث «خلفاى دوازده‏گانه» انتخاب كرديم ، دو

1.فتح البارى : ج ۱۳ ص ۲۱۱ .

2.ر . ك : فتح البارى : ج ۱۳ ص ۲۱۱ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
354

گفتنى است كه ابن جوزى در ابتداى سخن خويش گفته است كه دستيابى به مدلول اصلى سخن پيامبر صلى اللّه عليه و آله و فهم آن ، ممكن نيست .۱

نقد نظريّه چهارم‏

اشكال‏هاى اين نظريّه، عبارت اند از:
۱ . خلفاى چهارگانه ، از عنوان دوازده خليفه خارج شده‏اند و هيچ استدلالى بر آن ارائه نشده است .
۲ . در متون اهل سنّت ، دوران خلافت پيامبر صلى اللّه عليه و آله تا سى سال پس از ايشان دانسته شده است . پيامبر صلى اللّه عليه و آله فرموده است :
الخِلافَةُ فى اُمَّتى ثَلاثونَ سَنَةً ثُمَّ مُلكٌ بَعدَ ذلِكَ .۲خلافت ، در امّت من ، سى سال است . سپس ، بعد از آن ، سلطنت است .

در حالى كه اين نظريّه، خلافت را بعد از سال ۶۰ هجرى (مرگ معاويه) تصوير كرده است .
۳ . روايت «اثنا عشر خليفة (دوازده خليفه)» ، در مقام ستايش از اين افراد است . طبيعى است كه اين ستايشگرى نمى‏تواند شامل بنى اميّه گردد كه جنايات متعدّدى را نسبت به اسلام و مسلمانان و جامعه اسلامى مرتكب شده‏اند ، علاوه بر اين كه احاديث فراوانى نيز در مذمّت آنها صادر شده است .۳
۴ . حَكَم بن ابى العاص و پسر او مروان بن حكم ، به دستور پيامبر صلى اللّه عليه و آله به جرم «نفاق» از مدينه تبعيد شدند . آيا عجيب نيست كه او را جزو اصحاب پيامبر بشمُرند

1.ر .ك : فتح البارى : ج ۱۳ ص ۲۱۲ .

2.سنن الترمذى : ج ۴ ص ۵۰۳ ح ۲۲۲۶ ، سنن أبى داوود : ج ۴ ص ۲۱۱ ح ۴۶۴۶ - ۴۶۴۷ ، مسند ابن حنبل : ج ۸ ص ۲۱۳ ح ۲۱۹۷۸ ، السنن الكبرى‏، نسايى : ج ۵ ص ۴۷ ح ۸۱۵۵ ، صحيح ابن حبّان : ج ۹ ص ۳۵ ح ۶۶۵۷ ، سلسلة الأحاديث الصحيحة : ج ۱ ص ۷۴۲ ح ۴۵۹ .

3.ر . ك : الغدير : ج ۸ ص ۲۴۸ ، المسائل الخلافيّة : ص ۳۱ - ۳۵ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9320
صفحه از 427
پرینت  ارسال به