و هذا الحديث لخطبة النبىّ صلى اللّه عليه و آله متّفق على إخراجه فى الصحيح : «يا أيُّها النَّاسُ ! إنِّى قَد تَرَكتُ فيكُم ما لَن تَضِلُّوا بَعدَهُ إن اعتَصَمتُم بِهِ : كِتابَ اللَّهِ وَ أنتُم مَسؤولونَ عَنهُ» فما أنتم قائلون؟ و ذكر الاعتصام بالسنّة فى هذه الخطبة غريب و يحتاج إليها .۱اين [نقل از] حديثِ سخنرانى پيامبر صلى اللّه عليه و آله كه بر صحيح بودنش بر اساس تخريج از مصادر ، اتّفاق نظر هست، اين است : «اى مردم! من در ميان شما چيزى را برجاى گذاشتم كه اگر به آن چنگ بزنيد ، هرگز گمراه نمىشويد و آن ، كتاب خداست و شما از آن ، بازخواست خواهيد شد . پس چه جوابى از آن داريد؟» . امّا ذكر «چنگ زدن به سنّت» [در گزارشهاى ديگر] اين حديث ، امرى غريب (نادر) است ، گرچه لازم به نظر مىرسد .
از اين رو ، گزارش مذكور از حديث ثقلين ، معتبر نيست و نمىتواند جاىگزين «كتاب اللَّه و عترتى» گردد .
د . در برخى از احاديث شيعى نيز ، «كِتابَ اللَّهِ وَ سُنَّتى» ، به جاى «كِتابَ اللَّهِ وَ عِترَتى» آمده است . شيخ صدوق رحمه اللَّه در كتاب كمال الدين پس از نقل روايت مشهور حديث ثقلين ، اين متن را از ابو هريره نقل كرده است .۲ سند اين حديث ، ضعيف است و احتمالاً وى براى اشاره به تفاوت مذكور ، اين گزارش را آورده است ؛ زيرا اين اقدام با هدف او از نگارش كتاب كمال الدين و نيز با عنوان باب : «اتّصال الوصيّة من لدن آدم عليه السلام » هماهنگ نيست .
چند نكته
تذكّر چند نكته در خاتمه بحث ، مفيد است :
۱ . سخن بالا به معناى نفى حجّيت سنّت پيامبر صلى اللّه عليه و آله نيست ؛ زيرا دلايل قرآنى ، روايى و عقلىِ حجّيت سنّت پيامبر صلى اللّه عليه و آله ، چنان محكم و قوى است كه احتمال عدم
