بأصحابه ، و فى اُخرى أنّه قال ذلك بغدير خمّ ، و فى أُخرى أنّه قال [ذلك ]لمّا قام خطيباً بعد انصرافه من الطائف۱ كما مرّ ، ولا تنافى ، إذ لا مانع من أنّه كرّر عليهم ذلك فى تلك المواطن و غيرها اهتماماً بشأن الكتاب العزيز و العترة الطاهرة.۲
بدان كه حديث «تمسّك به ثقلين» ، طرق زيادى دارد و از بيست و چند صحابى، نقل شده است . طرق فراوانى هم در صفحات گذشته ذكر شد ... . در برخى از اين طرق ، آمده است كه پيامبر صلى اللّه عليه و آله آن را در سرزمين عرفات در حجّة الوداع گفت . در برخى ديگر آمده است كه پيامبر صلى اللّه عليه و آله آن را در مدينه به هنگام بيمارىاش ، وقتى كه اتاقش آكنده از اصحاب بود ، فرمود . در پارهاى از آنها آمده كه آن را در غدير خُم گفته است . در برخى ديگر گفته شده كه پيامبر صلى اللّه عليه و آله هنگام بازگشت از طائف ، به سخنرانى ايستاد و در آن جا فرمود . البتّه ميان اينها منافاتى وجود ندارد ؛ چرا كه معنى ندارد كه پيامبر صلى اللّه عليه و آله به خاطر توجّه ويژهاش به كتاب خدا و عترت ، آن را در جاهاى ياد شده و جاهاى ديگر ، بارها گفته باشد .
پنج . مقصود از «عترت» و «اهل بيت»
پيامبر خدا در تبيين آيه تطهير ، شخصاً مقصود از «عترت» و «اهل بيتِ» خود را بيان كرده است ، به گونهاى كه جاى هيچ گونه ابهام و ترديد و يا تفسير و تأويلى نيست . بى شك ، در حديث ثقلين نيز كه ايشان در آن ، اهل بيتِ خود را همتاى قرآن به امّت معرّفى مىنمايد ، «اهل بيت» ، همان كسانى هستند كه آيه تطهير در باره آنان نازل شده است .
نام منبع :دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اولسایر پدیدآورندگان :محمّد محمّدی ریشهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودیتعداد جلد :10ناشر :انتشارات دارالحدیثمحل نشر :قمتاریخ انتشار :1393نوبت چاپ :اول