313
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول

آنان براى امّت اسلامى ، ايجاب مى‏كرد كه پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله در ماه‏هاى آخر عمر پربركت خود ، از هر فرصتى براى تبيين جايگاه آنان استفاده كند و در مناسبت‏هاى مختلف ، اين سخن را تكرار نمايد تا به گوش همگان برسد و حجّت بر آنان تمام شود . مواردِ گزارش شده ، عبارت‏اند از :
۱ . در سرزمين عرفات ، در روز عرفه‏۱
۲ . در مسجد خَيف‏۲
۳ . در مِنا۳
۴ . در مسجد الحرام‏۴
۵ . در غدير خُم ، در بازگشت از حَجّة الوداع‏۵
۶ . در مدينه ، در آخرين سخنرانى‏۶
۷ . در منزل ، در بستر بيمارى‏اى كه به رحلت ايشان انجاميد .۷
ابن حجر هيثمى در باره طُرق حديث ثقلين و اهمّيت تكرار آن مى‏گويد :
ثمّ اعلم أنّ لحديث التمسّك بذلك طرقاً كثيرة وردت عن نيّف و عشرين صحابيّاً ، و مرّ له طرق مبسوطة ... و فى بعض تلك الطرق أنّه قال ذلك بحجّة الوداع بعَرَفَة ، و فى اُخرى أنّه قاله بالمدينة فى مرضه و قد امتلأت الحُجرة

1.ر . ك : سنن الترمذى : ج ۵ ص ۶۶۲ ح ۳۷۸۶ ، المعجم الأوسط : ج ۵ ص ۸۹ ح ۴۷۵۷ ، تفسير ابن كثير : ج ۷ ص ۱۹۱ .

2.ر . ك : تفسير القمّى : ج ۱ ص ۳ ، الإقبال : ج ۲ ص ۲۴۲ .

3.ر . ك : الإقبال : ج ۲ ص ۲۴۲ ، بصائر الدرجات : ص ۴۱۳ ح ۳ .

4.ر . ك : تاريخ اليعقوبى : ج ۲ ص ۱۱۱ .

5.ر . ك : السنن الكبرى‏ ، نسايى : ج ۵ ص ۱۳۰ ح ۸۴۶۴ ، المستدرك على الصحيحين : ج‏۳ ص‏۱۱۸ ح‏۴۵۷۶ ، السنن الكبرى‏ : ج‏۲ ص ۲۱۲ ح ۲۸۵۷ ، خصائص أمير المؤمنين ، نسايى : ص ۱۱۲ ح ۷۸ ، السيرة النبويّة ، ابن كثير : ج ۴ ص ۴۱۶ .

6.ر . ك : الكافى : ج ۲ ص ۴۱۵ ح ۱ ، تفسير العيّاشى : ج ۱ ص ۵ ح ۹ ، بحار الأنوار : ج ۹۲ ص ۲۷ ح ۲۹ .

7.ر . ك : دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۲۸ ، مسند زيد : ص ۴۰۴ .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
312

صحيح شمرده است .۱
ج - آلبانى ، روايت ترمذى به نقل از زيد بن ارقم و ابو سعيد خُدرى را صحيح دانسته است .۲
د - حاكم نيشابورى، گزارش زيد بن ارقم در باره خطبه پيامبر صلى اللّه عليه و آله در غدير خُم را صحيح دانسته‏۳و ذهبى نيز اين سخن را تأييد كرده است .۴ ابن كثير ، صحّت اين حديث را به نقل از استاد خود ، ذهبى ، گزارش كرده است .۵
ه - هيثمى ، روايت زيد بن ثابت را معتبر دانسته و گفته است :
«إسناده جيّد»۶ و «رواه الطبرانىّ فى الكبير و رجاله ثقات» .۷«سندهاى آن ، خوب است» . «طبرانى، آن را در المعجم الكبير نقل كرده است و رجال حديث ، ثقه هستند» .

سيوطى و آلبانى نيز آن را صحيح شمرده‏اند .۸
و - ابن حجر ، نقل امام على عليه السلام را صحيح دانسته است .۹ بوصيرى نيز آن را صحيح شمرده است . ۱۰

چهار . موارد صدور حديث ثقلين‏

نقش سرنوشت‏ساز اهل بيت عليهم السلام در كنار قرآن و ضرورت مرجعيت علمى و سياسى

1.ر . ك : سلسلة الأحاديث الصحيحة : ج ۴ ص ۳۵۶ ح ۱۷۶۱ .

2.صحيح الجامع الصغير : ج ۱ ص ۴۸۲ ح ۲۴۵۸ .

3.ر . ك : المستدرك على الصحيحين : ج ۳ ص ۱۱۸ ح ۴۵۷۶ و ص‏۱۶۱ ح‏۴۷۱۱ .

4.ر . ك : المستدرك على الصحيحين: ج‏۳ ص‏۱۱۸ ح‏۴۵۷۶ و ص‏۱۶۱ ح‏۴۷۱۱.

5.ر . ك : البداية و النهاية : ج ۵ ص ۲۰۹ .

6.ر . ك : مجمع الزوائد : ج ۹ ص ۲۵۶ ح ۱۴۹۵۷ .

7.ر . ك : مجمع الزوائد : ج ۱ ص ۴۱۳ ح ۷۸۴ .

8.ر . ك : الجامع الصغير : ج ۱ ص ۴۰۲ ش ۲۶۳۱ ، صحيح الجامع الصغير : ج ۱ ص ۴۸۲ ح ۲۴۵۷ .

9.ر . ك : المطالب العالية : ج ۴ ص ۶۵ ح ۳۹۷۲ .

10.ر . ك : مختصر إتحاف السادة المهرة : ج ۹ ص ۱۹۴ ح ۷۴۸۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9130
صفحه از 427
پرینت  ارسال به