311
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول

۱۵ . مطّلب بن عبد اللَّه بن حنطب‏
۱۶ . يحيى بن جَعده.
۱۷ . يزيد بن حيّان‏

د - راويان حديث ثقلين از قرن دوم تا قرن چهاردهم‏

پس از صحابه و تابعين ، بسيارى از علما و ائمّه حديث و بزرگان اهل سنّت ، از قرن دوم تا قرن چهاردهم هجرى ، اين حديث را در آثار خود آورده‏اند . در برخى از كتاب‏هايى كه بدين موضوع پرداخته‏اند ، نام بيش از سيصد تن از آنان آمده است .۱

سه . صحّت و صدور حديث ثقلين‏

تأمّل در تواتر «معنوى» و بلكه «لفظىِ» حديث ثقلين و كثرت راويان آن در همه طبقات مختلف از يك سو ، و ناهمگونى گروه‏هاى فكرى و سياسى گزارش كننده اين حديث از سوى ديگر ، هر گونه ترديد در صدور آن را برطرف مى‏سازد و پژوهشگر را از ارزيابى سند ، بى‏نياز مى‏كند . با اين وصف ، بررسى موردىِ اسناد حديث ثقلين نيز صحّت و اعتبار بسيارى از آنها را نشان مى‏دهد . موارد زير ، از بررسى موردىِ اسناد ، به دست آمده است :
الف - روايت صحيح مسلم به نقل از زيد بن ارقم ، صحيح و مورد قبول اهل سنّت است .
ب - روايت سنن الترمذى به‏نقل از جابر بن عبد اللَّه انصارى را ناصرالدين‏آلبانى‏۲

1.ر . ك : نفحات الأزهار : ج ۱ ص ۱۹۹ و ج ۲ ص ۹۱ .

2.محمّد ناصر الدين آلبانى (۱۳۳۲ - ۱۴۲۰ ق)، يكى از محدّثان مشهور و معاصر اهل سنّت است. اعتقاد او به سلفيه و سختگيرى‏اش در اسناد روايات، مشهور است. او نگاشته‏هاى فراوانى در تقويم سندى روايات اهل سنّت دارد كه سلسلة الأحاديث الصحيحة، مشهورترين آنهاست. آلبانى با همه سختگيرى‏اى كه دارد و در حالى كه بسيارى از روايات كتب صحاح اهل سنّت را ضعيف مى‏داند ، ولى حديث ثقلين را صحيح شمرده است .


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
310

صادق عليه السلام ،۱امام رضا عليه السلام‏۲ و امام هادى عليه السلام‏۳ ، اين حديث را روايت كرده‏اند .

ج - راويان حديث ثقلين از ميان تابعين‏

علاوه بر شمارى از اهل بيت عليهم السلام و اصحاب پيامبر صلى اللّه عليه و آله كه نامشان گذشت ، هفده تن از طبقه بعد از اصحاب پيامبر خدا - كه اصطلاحاً «تابعين» ناميده مى‏شوند - حديث ثقلين را به طبقه پس از خود ، منتقل كرده‏اند .۴ آنان عبارت اند از :
۱ . اصبغ بن نباته‏
۲ . حارث هَمْدانى‏
۳ . حبيب بن ابى ثابت‏
۴ . حسن بن حسن بن على بن ابى طالب‏
۵ . حنش بن معتمِر
۶ . عبد الرحمان بن ابى سعيد
۷ . عبد اللَّه بن ابى رافع‏
۸ . عطيّة بن سعيد عوفى‏
۹ . على بن ربيعه‏
۱۰ . عمر بن على بن ابى طالب‏
۱۱ . عمرو بن مسلم‏
۱۲ . فاطمه بنت على‏
۱۳ . قاسم بن حَسّان‏
۱۴ . مسلم بن صبيح‏

1.ر . ك : الكافى : ج ۱ ص ۲۹۳ ح ۳ ، كمال الدين : ص ۲۴۴ ، تفسير العيّاشى : ج ۱ ص ۵ ح ۹ ، مختصر بصائر الدرجات : ص ۹۰ .

2.ر . ك : عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۱ ص ۲۲۹ ح ۱ ، بحار الأنوار : ج ۱۰ ص ۳۶۹ ح‏۱۸ .

3.ر . ك : تحف العقول : ص ۴۵۸ ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۴۸۸ ح ۳۲۸ .

4.نفحات الأزهار : ج ۲ ص ۹۰ .

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9058
صفحه از 427
پرینت  ارسال به