اين رو شايسته است كه گزاره‏هاى مرتبط با هر گروه و وجه تمايز آن با گروه ديگر و ويژگى‏هاى هر مجموعه تبيين شود.

الف - گزاره‏هاى اعتقادى مباحث مهدوى‏

اركان مباحث اعتقادى، نيازمند اتقان و استحكام ويژه و مبتنى بر قواعد نقلى و عقلى خاص با شيوه‏اى مبتنى بر استدلال است.
اركان و اصول باورهاى اعتقادى امامت در حوزه فكرى شيعه، كه بايد با روش كلامى فوق اثبات و تدوين شوند، از اين قرار است:
۱. امامت به منزله استمرار نبوّت (حجت الهى).
۲. ويژگى‏هاى خاص امامان (بويژه علم و عصمت).
۳. نصب الهى به عنوان تنها عامل مثبِت امامت.
۴. تعيين شمار مشخص دوازده امام بدون كاستى و فزونى.
۵. معرّفى و ابلاغ هر امام به مردم با نص خاص معصومان پيشين.
موضوع مهدويّت در تفكر شيعى، افزون بر عناوين امامت، دربردارنده مباحث خاص اعتقادى ذيل نيز هست:
۶. اثبات منجى موعود.
۷. اعتقاد به منجى شخصى (در مقابل اعتقاد به منجى نوعى).
۸ . تعيين امام محمّد بن حسن بن على بن محمّد بن على بن موسى بن جعفر بن محمّد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب عليهم السلام به عنوان مهدى موعود.
۹. تولّد امام مهدى عليه السلام در دوره امامت امام حسن عسكرى عليه السلام .
۱۰. غيبت امام مهدى عليه السلام و ظهور ايشان پس از دوره غيبت.
۱۱. حتمى بودن انقلاب جهانى مهدوى.
۱۲. فراگيرشدن عدل و انصاف در جهان پس از قيام امام مهدى عليه السلام.

۱۲

گزاره‏هاى اعتقادى و گزاره‏هاى تاريخى مهدويّت‏

موضوع مهدويّت از آموزه‏هاى مهم اسلامى است. مذاهب مختلف اسلامى به اقتضاى روايات متعدّد از پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و امامان اهل بيت عليهم السلام ، اين اعتقاد را پذيرفته و آن را از نوع ايمان به غيب برشمرده‏اند كه تنها از طريق نقل مى‏توان بدان دست يافت.
ولى مباحث زيرمجموعه مهدويّت، بر حسب دسته‏بندى موضوعى داراى زواياى مختلفى است كه هر يك نوع نگاه به مسئله و روش اثبات و احراز آن را در زاويه‏اى متفاوت از منظر ديگر قرار مى‏دهد.
از نگاه پيروان اهل بيت عليهم السلام موضوع مهدويّت، به جهت آن كه جزئى از مباحث امامت است، موضوعى اعتقادى محسوب مى‏شود و چون حيثيتى تاريخى و زمان‏مند نيز دارد، موضوعى تاريخى و تاريخ‏مند به شمار مى‏رود. بدين جهت پژوهش در موضوع و مباحث مهدوى، همانند ديگر مباحث در حوزه امامت و نبوّت، حيثيّتى دوگانه دارد: اعتقادى و تاريخى. هر يك از اين دو گروه نيز دربردارنده مباحثى اصلى و مباحثى فرعى هستند. مباحث اصلى اعتقادى، شامل زيربنايى‏ترين موضوعات اعتقادى هستند و با مباحث ديگر تفاوت ماهوى دارند. از