173
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول

دينى بين جوامع جهان فراهم مى‏آورد. به اين ترتيب مى‏توان فرايند يا پديده جهانى شدن را زمينه‏ساز حكومت جهانى امام مهدى عليه السلام و در راستاى آن دانست؛ زيرا انطباق اسلام با فطرت و عقل در كنار پيشرفت علم و اطلاع‏رسانى موجب گرايش جهانيان به دين اسلام مى‏شود. خداوند متعال مى‏فرمايد:
«وَ يَرَى الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ الَّذِى أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ هُوَ الْحَقَّ وَ يَهْدِى إِلَى‏ صِرَ طِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ.۱
و كسانى كه معرفت و دانش به آنان عطا شده، مى‏دانند كه آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده حق است و به راه خداى تواناى شكست‏ناپذير و ستوده هدايت مى‏كند» .
جهانى شدن در وادى اقتصاد نيز چالش‏ها و فرصت‏هايى به همراه دارد . از اين رو برخى از انديشمندان بر اين باورند كه جهانى شدن هم‏زمان داراى جنبه‏هايى منفى و مثبت است. انديشمند شرقى «ساساكوميشو» معتقد است جهانى شدن پديده‏اى است كه با خود متناقض است و بر حسب رويكرد به آن، هم مولّد اختلاف، تمايزگذارى و تنوع، و هم موجد همسانى و هم‏جنس‏سازى است.۲
بنا بر ديدگاه وى جهانى شدن از اين جهت منفى است كه سبب بروز اختلاف و تمايز در جامعه مى‏شود و جوامع انسانى را به اين سمت مى‏كشاند كه برترى و تمايز خود را در عرصه جهان ارائه كنند. اين امر به نفع صاحبان قدرت و فناورى، و به ضرر كشورهاى در حال توسعه و جهان سوم است؛ امّا از جهتى مثبت نيز هست؛ زيرا زمينه همسانى و هم‏جنس‏سازى را در جامعه فراهم مى‏كند. اين امر وابسته به چگونگى رويكرد ما به جهانى شدن است. اين جاست كه پژوهشگران حوزه مهدويت معتقدند تنها جهانى شدن با الگوى اسلامى است كه مى‏تواند جهان را از اين چالش‏ها دور سازد.

1.سبأ: آيه ۶.

2.مقاله پارادوكس جهانى شدن، همسانى و اختلاف، ساساكوميشو.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
172

۳ . پديده جهانى شدن‏

گروهى از انديشمندان، چون آرجان آپادوريا، بر اين باورند كه روند جهانى شدن را نمى‏توان يك طرح (پروژه) غربى يا يك فرايند (پروسه) تاريخى دانست؛ بلكه بهتر است اين هر دو را از عوامل پيدايش پديده جهانى شدن محسوب كنيم. طبق اين نگرش، جهانى شدن محصول چند عامل است كه عبارت اند از: فناورى، ايدئولوژى، سرمايه، قوميت و رسانه‏هاى ارتباطى. اين عوامل در پيدايش روند جهانى شدن هر يك نقشى داشته‏اند. بدين سبب نمى‏توان آن را يك فرايند يا طرح ، چه طبيعى و چه تعمدى، تلّقى كرد؛ بلكه بعضى از آنها در شكل‏گيرى پديده جهانى شدن نقش بيشترى داشته‏اند و برخى ديگر تنها در ايجاد بخشى از اين روند نقش ايفا كرده‏اند.۱
به نظر مى‏رسد نظريه اين دانشمند به واقع نزديك‏تر باشد؛ زيرا جامعه بشرى ابتدا فرايندى از پيشرفت در فناورى و وسايل ارتباط جمعى را، كه به صورت طبيعى و خودجوش صورت گرفته، تجربه كرده و به وضعيتى رسيده است كه خود را در يك دهكده وسيع جهانى مى‏بيند. البتّه شكى نيست كه غربى‏ها نيز با سوار شدن بر اين آهنگ پرشتاب پيشرفت درصدد برآمده‏اند تا به اهداف خود، كه همان تسلط بر جهان است، برسند.

چالش‏ها و فرصت‏هاى جهانى شدن‏

جريان جهانى شدن مى‏تواند چالش‏هايى را در مقولات اجتماعى و دينى ايجاد كند؛ چنان كه مى‏تواند فرصت‏هايى را هم در اين زمينه‏ها فراهم آورد. اين امر در گرو چگونگى ارزيابى اين مقوله است. جهانى شدن از سويى نقش دولت و دين را در حيات اجتماعى كم‏رنگ مى‏كند، و از سوى ديگر فرصتى براى گسترش ايده‏هاى

1.جامعه‏شناسى سياسى معاصر، محمّدتقى دلفروز : ص ۱۱۴.

تعداد بازدید : 9457
صفحه از 427
پرینت  ارسال به