125
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول

بنا بر متون هندويى ادوار جهان شامل چهار دوره است. آخرين دوره كه «كلى يوگَه» ناميده مى‏شود و مدّت آن ۴۳۲ هزار سال است، بدترين دوره به شمار مى‏رود. در اين دوره فضيلت رخت بر مى‏بندد و در اين اوضاع و احوال مردم به دنبال راه نجات مناسب مى‏گردند و چشم به راه نجات‏بخشى هستند كه آنان را از اين مهلكه نجات دهد. در اينجاست كه آموزه نجات يا منجى موعود با آموزه اَوَتاره‏ها به هم مى‏آميزد و انسان‏ها را به صلاح و بهبود وضع جهان اميدوار مى‏كند.
كلْكى آخرين تنزل خداوند در كلى يوگه (دوره آخر) خواهد آمد. در اين دوره راستى و درست‏كارى از ميان رفته و تنها يك‏چهارم آيين برقرار است. بنا بر اين يكى از وظايف كلْكى مبارزه با ناراستى‏ها و نادرستى‏هاست. در پورانه‏ها آمده است:
هر كس هر كجا باشد به دست كلْكى از پاى در مى‏آيد، آنان كه بى دين، آزمند، رياكار، بدعت‏گذار و ستم‏كارند، و صدها و هزاران برهمنان مسلح گرداگرد او خواهند بود،۱ يك ارتش كامل اسب و فيل‏سوار و ارابه‏سوار پشت سر او خواهند بود.

در مهابهاراته نيز آمده است:
او پادشاه خواهد بود و چرخاننده چرخ، پيروزمند از طريق قانون، او جهان پرآشوب را به سوى آرامش مى‏برد. در حالى كه برهمنان گرد او جمع مى‏شوند، آن براهمه نسل تمام اجنبى‏هاى پست را در هركجا كه باشند بر مى‏اندازند.۲

1.مى‏توان ادعا كرد كه تنوع متون در هيچ دين و آيينى به اندازه متون هنديى نيست. در اينجا تنوع چشمگيرى از لحاظ حجم، تعداد، زبان، موضوع و حتّى حجيت و مقبوليت متون ديده مى‏شود. به طور معمول و سنّتى متون هندويى را به دو دسته شْروتى (شنيده‏شده) و سْمِرتى (در ياد آمده) تقسيم مى‏كنند كه دومى شرح و تفسير اوّلى است. متون شْروتى شامل رْگ‏وِده، يجوروِده، سامَه‏وِده و اَتْهَروَه‏وِده، بْراهْمَنه‏ها، آرَنيكه‏ها و اوپَه‏نيشَدها است. متون سْمِرتى شامل شاسْتْره‏ها (يا قانون‏نامه‏ها) مانند مَنو سْمِرتى، حماسه‏ها مانند مَهابِهارَته، رامايانه و پورانه‏ها مى‏باشد. پورانه‏ها نقش بيشترى در تكوين انديشه منجى موعود هندويى داشته‏اند.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
124

با اين اوصاف شايد بتوان آيين هندو را داراى متنوع‏ترين گرايش‏ها و فرقه‏ها دانست؛ با اين حال مى‏توان از سه فرقه و مذهب اصلى ياد كرد: مذهب ويشْنويى، شيوايى، و شاكته‏اى. به هر روى اين تنوع اعتقادى باعث شده كه اصول اعتقادى مشترك ميان مذاهب و فرقه‏هاى هندويى چندان زياد نباشد. در باره منجى هم گرچه زمينه بحث آن در همه مذاهب هندو وجود دارد، اين آموزه در مذهب ويشْنو نمود بيشترى يافته است و به همين دليل ما هم در اين مجال اندك تنها به بررسى آن در همين يك مذهب مى‏پردازيم.
محور اصلى اين مذهب پرستش ويشْنو، به عنوان خداى متعال، و تنزلات او در زمين است. گرچه آموزه اَوَتارَه (تنزل خدا) را در ديگر مذاهب هندويى نيز مى‏توان يافت، اين مفهوم از آموزه‏هاى بنيادين ويشنوپرستان به شمار مى‏رود. به اعتقاد آنان هر گاه آيين و دين به خطر مى‏افتد، خداوند جايگاه آسمانى خويش را ترك و خود را به شكل و شمايلى زمينى متنزل مى‏كند تا خطر را رفع، و دو باره نظم را برقرار كند. در مجموع ده بار چنين تنزل‏هايى رخ مى‏دهد كه آخرين آنها «كَلْكى» يا «كَلْكين» نام دارد. در متون مقدس ويشنويى آمده است:
آن جا كه نيكوكارى از رونق افتد و تبه‏كارى بالا گيرد، من در قالب تن مجسم مى‏شوم و يا در ميان مردم آيم تا از اساس خير نگهبانى كنم و بنياد شر بر افكنم. من در هر دور پيدا آيم تا آيين راستى برقرار سازم.۱
بررسى موضوع منجى موعود در آيين هندو، مانند هر دين ديگرى، از بررسى چگونگى انعكاس اين آموزه در متون مقدس و اصلى آغاز مى‏شود.۲

1.گى‏تا (بهگودگى‏تا) سرود خدايان: فصل چهارم.

2.مى‏توان ادعا كرد كه تنوع متون در هيچ دين و آيينى به اندازه متون هنديى نيست. در اينجا تنوع چشمگيرى از لحاظ حجم، تعداد، زبان، موضوع و حتّى حجيت و مقبوليت متون ديده مى‏شود. به طور معمول و سنّتى متون هندويى را به دو دسته شْروتى (شنيده‏شده) و سْمِرتى (در ياد آمده) تقسيم مى‏كنند كه دومى شرح و تفسير اوّلى است. متون شْروتى شامل رْگ‏وِده، يجوروِده، سامَه‏وِده و اَتْهَروَه‏وِده، بْراهْمَنه‏ها، آرَنيكه‏ها و اوپَه‏نيشَدها است. متون سْمِرتى شامل شاسْتْره‏ها (يا قانون‏نامه‏ها) مانند مَنو سْمِرتى، حماسه‏ها مانند مَهابِهارَته، رامايانه و پورانه‏ها مى‏باشد. پورانه‏ها نقش بيشترى در تكوين انديشه منجى موعود هندويى داشته‏اند.

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد اول
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9403
صفحه از 427
پرینت  ارسال به