اما خبر خوش آن است که با وجود این عوامل خطرزا، هر کسی می‌تواند با آموزش مجدد تاب‌آورتر شود. چنانچه پیشتر یادآوری شد، یکی از بزرگترین موانع کارکرد روان‌شناختی سالم، غرق شدن در افکار نشخوارانه بدبینانه/منفی^۱ است. یکی از راه‌های اصلی برای پرورش خودِ تاب‌آورتر تغییر الگوی تفکر منفی یا بدبینانه، و پرورش سبک تبیینی خوش‌بینانه از رخدادها است (رایویش و شات، ۲۰۰۲؛ سلیگمن، ۲۰۰۲). پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بر اساس روش عمومی برگرفته از درمان رفتاری‌شناختی (بِک، ۱۹۷۶)، هنگامی که ما با موقعیت‌های چالش‌زا روبه‌رو می‌شویم و فنّ ABCDE را در آنها به ‌کار می‌گیریم (A= ناملایمات،^۲ «مسئله یا رخداد»؛ B= باورها، «باورهای بدبینانه خودکار درباره آن رخداد»؛ C= پیامدها «ی نگهداشتِ آن باور»؛ D= مجادله، «دلایل آگاهانه شما علیه باور بدبینانه‌تان»؛ E= انرژی گرفتن «احساس شما به هنگامی که باورتان را آگاهانه و فعالانه به چالش می‌کشانید»)، بر میزان تاب‌آوری ما افزوده و از میزان افسردگی‌مان کاسته می‌شود (پَپِجورجیو^۳ و وِلز، ۲۰۰۳). از آنجا که نشخوار ذهنی بدبینانه پیش‌درآمد و نگهدارنده افسردگی است (پپجورجیو و ولز، ۲۰۰۳)، این فن برای به چالش کشاندن افکار ویرانگر و پیدایش افراد تاب‌آورتر، بایسته و گریزناپذیر است.

افراد هنگام رویارویی با موقعیت‌های دشوار، معمولاً درگیر یکی «تله‌های فکری»^۴ شناخته‌شده می‌شوند؛ برای نمونه: پرش ناموجه به نتیجه‌گیری‌،^۵ دیدِ تونلی،^۶ بزرگ کردن جنبه‌های منفی امور و کوچک کردن جنبه‌های مثبت، شخصی کردن یا بیرونی‌کردن تقصیر، تعمیم افراطی شکست‌های کوچک، ذهن‌خوانی کردن و به کارگیری استدلال‌های هیجانی غیرمفید (برای مروری کامل بنگرید به: رایویش و شات، ۲۰۰۲: ۹۵-۱۲۲). برای نگاه واقع‌گرایانه‌تر به ناملایمات، انسان باید تله‌های فکری‌ آگاهانه و ناآگاهانه‌ای را که معمولاً وبال گردنش است و او را به زانو درمی‌آورد مورد شناسایی قرار دهد.

تفصیل درباره آن بحث خواهیم کرد.

در این‌باره
بیاندیشید که... درباره زمانی بیندیش
که:
۱. از عهده یک دوره زمانی دشوار برآمدی.
۲. از یک موقعیت بغرنج
دوباره قد راست کردی.
۳. هنگامه‌ای دشوار را
با سهولت و آسایشی نسبی گذراندی.
۴. خودت را به مبارزه طلبیدی و از منطقه آرام و مطمئن خود بیرون زدی.
برگرفته از: رایویش^۱
و شات، ۲۰۰۲

مؤلفه‌های تاب‌آوری

در بخش بعدی بر مؤلفه‌‌های اصلی‌ای که طی چند دهه تحقیق به‌عنوان تسهیل‌کننده تاب‌آوری در افرادِ تاب‌آور مورد شناسایی قرار گرفته‌اند، مروری خواهیم داشت. این مؤلفه‌ها عبارت‌اند از: ۱. قالب‌بندی دوباره؛ ۲. تجربه‌ هیجان‌های مثبت؛ ۳. شرکت در فعالیت‌های بدنی؛ ۴. حمایت اجتماعی مورد اعتماد؛ ۵. بهره‌گیری از توانمندی‌های شخصی و صحیح؛ و صد البته، ۶. خوش‌بینی.

یکی از نخستین پرسش‌هایی که دانشجویان معمولاً در کلاس‌ها‌ از ما می‌پرسند آن است که: «چه کسی تاب‌آور است، و چه کسی نیست؟»؛ پرسش بعدی آنها از «چرایی» آن است. در مطالعه ابتکارآمیزی که ورنر و اسمیت در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ انجام دادند، چند عامل خطرسازِ مرتبط با افرادی که تاب‌آوری ندارند مورد شناسایی قرار گرفت. آنها پس از پیگیری گروهی از نوزادان، از تولد تا میان‌سالی، به این نتیجه رسیدند که افرادی که با عوامل خطرزای زیر روبه‌رو بودند، نسبت به افرادی که با این عوامل روبه‌رو نبودند، احتمال بیشتری داشت که تسلیم شوند: وزن کم هنگام تولد، وضعیت اجتماعی ـ ‌اقتصادی پایین،^۲ تحصیلات پایین مادر، ساختار بی‌ثبات خانوادگی (مانند طلاق، بهره‌کشی یا سوء ‌‌مصرف مواد) (وِرنِر، ۱۹۹۳، ۱۹۹۶).