هيچ‌يک از ظلم و ستم‏های او با مقاومتی روبه‌رو نمی‏شود و انگيزه و زمينه اعتراض را فراهم نمی‏آورد، به دليل قدرت بيشتر و روحيه ستمکاری و تجاوزگري‌اش، به کسی رحم نمی‏کند و ظلم خود را بر مظلوم روا می‏دارد. او وقتی خود را با مظلوم مقايسه می‏کند، خود را بزرگ‌تر و زورمندتر می‏بيند و تنها مانع در برابر خود را زور و قدرت ديگران می‏بيند که ممکن است به کمک مظلوم بیایند. اگر اين اعتراض اجتماعی و جلوگيری عمومی نباشد، چرا ظلم نکند؟ او بر اساس منطق سودجويانه و نادرست خود، فقط در جايی توقف می‏کند که زیان ظلمش از آنچه به دست آورده است، بزرگ‌تر شود. حال اگر اعتراض و فرياد و مقاومتی نباشد، زيانی نمی‏بيند تا مانع ستم او شود. ظالم، فقط زیان مادی و اجتماعی خود را می‏بيند و از آخرت خويش غافل است و ازاین‌رو در این اندیشه نيست که آنچه را به ستم می‏گيرد و می‏برد، «نار» و «سحت»^۱ و موجب عقوبت است؛ چه اگر کسی چنین ديدگاهی داشته باشد، ديگر ظلم نمی‏کند و ظلم‏ها بر اساس غفلت از اين واقعيت هستی‌شناختی فرازآمده در قرآن است. پس ظالم، هنگام ظلم فقط با تذکر و اعتراض و حتی قوه قهريه، از ظلم باز می‏ايستد. اين بدان معناست که اگر ما جلوی ظلم را نگيريم، زمينه ظلم او را فراهم آورده و دست او را بازگذاشته‏ايم. پس بی‏طرفی هنگام ظلم، کمک به ظالم است و معنايی جز این ندارد.

افزون بر اين تحليل، روايات متعددی ناظر به اين مسئله هستند؛ برای نمونه، امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «العامِلُ بالظُّلم والمُعينُ عَلیه والرّاضي بِه

امام صادق علیه السلام درباره آيه «و به كسانی كه ستم كرده‏اند متمايل مشويد...» فرمود: هر كه نزد سلطان رود و آرزو داشته باشد او همين‌قدر زنده بماند كه دستش را در جيب خود برد و چيزی به وی دهد، به ستمگر متمايل شده است.^۱

تا اينجا، بر اين نکته معلوم بر همگان، تأکيد شد که به‌هيچ‌روی نمی‏توان هنگام شکل‏گيری رابطه ظالم و مظلوم، در کنار ظالم ايستاد. اکنون به این پرسش می‌پردازیم که آيا می‏توان موضع بی‏طرفی اتخاذ کرد و به کار هيچ يک، کاری نداشت؟ آيا می‏توان به اين بسنده کرد که بگوييم به ظالم کمک نمی‏کنيم و به مظلوم کاری نداريم و با هیچ‌یک پیوندی برقرار نمی‌کنیم؟ آيا اگر به هيچ‌يک کاری نداشته باشيم و ارتباط خود را با هر دو قطع کنیم یا از ابتدا رابطه برقرار نسازیم، گونه‏ای کمک به ظالم به شمار نمی‌آید؟

در تحليل اجتماعی، می‏توان نتيجه گرفت که ياری نرساندن به مظلوم، گونه‏ای کمک به ظالم است؛ زيرا ظالم به دليل قدرت و روابط زورمدارانه‏اش، گروهی را می‏ترساند و گروهی را تطميع می‏کند و گروهی را تهديد می‏کند و مالی را می‏ربايد يا آبرويی را می‏برد و جانی را می‏ستاند و چندين کار ديگر می‌کند که هريک، آثار مخرب اجتماعی در جامعه برجا می‏گذارد. اعتراض نکردن به اين کارها و جلوگيری نکردن از آن‌ها، او را تشجيع می‏کند و نيروی معنوی او را برای ادامه و استمرار ظلم يا حتی افزايش آن، فراهم می‏آورد. اگر ظالم بداند که