(وَقَالَ الَّذِينَ لاَ يَعْلَمُونَ لَوْلاَ يُكَلِّمُنَا اللّهُ أَوْ تَأْتِينَا آيَةٌ كَذَلِكَ قَالَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِم مِّثْلَ قَوْلِهِمْ تَشَابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الآيَاتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ.^۱

افراد نادان گفتند: «چرا خدا با ما سخن نمی‏گوید؟ یا برای ما معجزه‏ای نمی‏آید؟». کسانی که پیش از اینان بودند [نیز] مثل همین گفته ایشان را می‏گفتند. دل‌ها [و افکار]شان به هم می‏ماند. ما نشانه‏ها [ی خود] را برای گروهی که یقین دارند، نیک روشن گردانیده‏ایم).

در این آیه، پس از اشاره به بهانه‌های مشرکان زمان پیامبر صلی الله علیه و اله^۲ که «چرا خدا با ما سخن نمی‌گوید؟! و چرا آیه و نشانه‌ای برای خود ما نمی‌آید»، با عادی جلوه دادن تقاضای آنان، به پیامبر دلداری داده است که این سؤالات، حرف تازه‌ای نیستند و تنها کافران عصر تو نیستند که چنین درخواست‌هایی را می‌کنند؛ بلکه پیش از آنها یهود و نصارا هم از پیامبرانشان درخواست‌های غیر منطقی داشتند.^۳ از جمله یهود از موسی علیه السلام خواستند که خدا را به آنها نشان بدهد تا آنها خدا را ببینند.^۴ نصاری هم از عیسی علیه السلام خواستند که خداوند برای آنها از آسمان غذا (مائده) نازل کند^۵. سپس اضافه می‌کند طرز تفکّر هر دو گروه به یکدیگر شباهت دارد؛ ولی ما برای این‌گونه درخواست‌ها اعتبار و ارزشی قائل نیستیم؛ چرا که آیات خودمان را به قدر کفایت برای طالبان حقیقت، بیان کرده‌ایم.

آری! این منطق سست و بی‌پایه، مخصوص به یک گروه و دو گروه نبود؛ بلکه شاید بیشتر افراد بی‌ایمان در طول تاریخ، در برابر پیامبران به آن توسّل جسته‌اند. همان‌گونه که در آیه ۹۴ سوره مبارک اسرا، بهانه بشر بودن پیامبران به عنوان یکی از عوامل ایمان نیاوردن مردم به آنها دانسته شده است:

مستقیماً با آنان سخن نمی‌گوید؟^۱ چرا پروردگار را با چشم خود نمی‌بینند؟^۲ چرا فرشتگان بر آنها نازل نمی‌شوند؟^۳ چرا قرآن بر یکی از ثروتمندان نازل نشده است؟^۴ چرا پیامبر غذا می‌خورد و در بازار راه می‌رود؟^۵ چرا پیامبر گنج و باغ ندارد؟^۶ چرا فرشته‌ای همراه او نیست؟^۷ و ده‌ها چرای دیگر که جز بهانه‌جویی و لجاجت و عناد، هدف دیگری برای مطرح کردن این سؤالات نداشتند.

این گونه بهانه‌جویی‌ها و مخالفت‌های بی‌رحمانه دشمنان لجوج که در نگاه قرآن به خاطر جهل^۸ یا استکبار^۹ از آنان سر می‌زد، ممکن بود در قلب پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله اثر بگذارد و موجب دلتنگی وی شود، چنان‌ که در آیه زیر به این نگرانی و دل‌تنگی اشاره شده است:

(فَلَعَلَّكَ تَارِكٌ بَعْضَ مَا يُوحَى إِلَيْكَ وَضَآئِقٌ بِهِ صَدْرُكَ أَن يَقُولُواْ لَوْلاَ أُنزِلَ عَلَيْهِ كَنزٌ أَوْ جَاء مَعَهُ مَلَكٌ....^۱۰

مبادا تو برخی از آنچه را که به سویت وحی می‌شود، ترک گویی و سینه‌ات بدان تنگ گردد که می‌گویند: چرا گنجی بر او فرو فرستاده نشده یا فرشته‌ای با او نیامده است؟).

در قرآن کریم برای جلوگیری از این دلتنگی، از روش‌های گوناگونی استفاده شده است که یکی از آنها روش تقویت تعمیمی همسوست که از آیاتی مانند آیه زیر، قابل برداشت است.