1.. سورۀ آل عمران، آیۀ ۱۷۳.

2.. پس از پایان جنگ «اُحُد»، مشرکان در اثنای راه برگشت به سوی مکّه، به این فکر افتادند که به مدینه باز گردند و باقی مسلمانان را در هم بکوبند، و در صورت زنده بودن پیامبر صلی الله علیه و اله، او را هم به قتل برسانند. به همین جهت، فرمان بازگشت صادر شد. وقتی اين خبر به پيامبر صلی الله علیه و اله رسيد، فوراً دستور داد که لشکر احد خود را برای مقابله با این حملۀ احتمالی آماده کنند. سپس حرکت کردند تا به منطقه‌ای در پانزده کیلومتری مدینه به نام «حمراء الأسد» رسیدند؛ امّا اين خبر باعث شد لشکر قريش بترسند و تصميم به عقب‌نشينی بگیرند. در اين بين، کاروانی از قبيله «عبد قيس» می‏گذشت. ابو سفيان از آنها خواست تا با اعلام تصمیم قریش برای حمله، مسلمانان را بترسانند و روحیۀ آنان را متزلزل کنند. ليکن اين سخنان به جای ترس، بر عزم مؤمنان برای تهاجم به دشمن افزود. این بود که پس از سه روز توقّف، وقتی از دشمنان خبری نشد، با سربلندی به مدینه بازگشتند (ر.ک: الدر المنثور، ج۲، ص۱۰۱؛ ترجمۀ مجمع البيان، ج‏۴، ص۳۴۵).

3.. ر. ک: ترجمۀ تفسیر الميزان، ج‏۴، ص۹۹؛ تفسير نمونه، ج‏۳، ص۱۷۷؛ تسنيم، ج۱۶، ص۳۳۳ و ۳۵۶.

4.. پس از جنگ «اُحُد»، ابو سفيان پيامبر صلی الله علیه و اله را تهديد کرد که در سال آينده در «بدر صغرا» با شما روبه‌رو خواهيم شد. چون وقت معيّن فرا رسيد، به دلیل عدم آمادگی کامل لشکر دشمن، ابو سفيان از ادامۀ راه پشيمان شد؛ ولی برای اين که غرور خود را نشکند، به «نعيم بن مسعود اشجعی» که آهنگ مدينه داشت گفت: «ده شتر به تو می‏دهم به اين شرط که چون به مدينه رسيدی، مسلمانان را از قدرت ما بترسان و کاری کن که از مدينه بيرون نيايند». چون نعيم به مدينه رسيد، به دستور ابو سفيان عمل کرد. برخی از مسلمانان سست‌ايمان، حرف‌های او را باور کردند و خواستند در جنگ شرکت نکنند؛ ولی پيامبر صلی الله علیه و اله با قاطعيت دستور داد که همه، آمادۀ رفتن به بدر صغرا باشند و فرمود: «خدا ما را کفايت می‏کند و او ياور خوبی است». آن روزها در بدر صغرا بازار تجارتی اعراب دائر بود. وقتی سپاه اسلام به آن جا رسيد، از سپاه دشمن خبری نبود. لذا مسلمانان به جای جنگ، به معامله در آن بازار پرداختند و سود فراوان بردند و بی آن که آسيبی به آنها برسد، با سودی بسيار به مدينه مراجعت کردند (ر. ک: ترجمۀ مجمع البيان، ج‏۴، ص۳۴۸).

1.. تفسیر کوثر، ج‏۴، ص۶۰۶.

2.. سورۀ توبه، آیۀ ۱۲۹.

3.. سيرۀ رسول اکرم صلی الله علیه و اله در قرآن، ج۸، ص۱۹۹.

4.. تفسیر نور، ج‏۵، ص۱۷۲.

5.. (وَ لَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ ٱلسَّمَاوَاتِ وَ ٱلْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُ قُلْ أَفَرَءَيْتُم مَّا تَدْعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ إِنْ أَرَادَنِىَ ٱللَّهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ كَاشِفَاتُ ضُرِّهِ أَوْ أَرَادَنِى بِرَحْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِكَـٰتُ رَحْمَتِهِ قُلْ حَسْبِىَ ٱللَّهُ عَلَيْهِ يَتَوَكَّلُ ٱلْمُتَوَكِّلُونَ) (سورۀ زمر، آیۀ ۳۸).