توبه كن مردانه سر آور به ره
كه فمن يعمل بمثقالٍ يره
فعل تو كه زايد از جان و تنت
همچو فرزندت، بگيرد دامنت
اين جهان، كوه است و فعل ما ندا
سوى ما آيد نداها را صدا
زانچه مىبافى همه روزه، بپوش
زانچه مىكارى همه روزه، بنوش
گر ز خارى خستهاى، خود كِشتهاى
ور حرير و قَزدَرى،۱ خود رشتهاى
چون ز دستت زخم بر مظلوم رُستآن درختى گشت از او زقّوم رُست
اين سخنهاى چو مار و كژدُمتمار و كژدم مىشود، گيرد دُمت.
بر اين اساس، مىتوان گفت كه بى ترديد، بخشى از كيفرهاى اخروى، تكوينى و نتيجه كردار زشت انسان و يا تجسّم آناند. از اين رو، طرح شبهه تناسبِ جرم و جزا در مورد كيفرهاى اخروى، همانند كيفرهاى تكوينى دنيوى، بىمعناست.
امّا بايد ديد آيا همه كيفرهاى اخروى، تكوينىاند، يا ممكن است بخشى از آنها قراردادى باشند، كه به نظر مىرسد دليل قاطعى براى نفى كيفرهاى قراردادى در آخرت، وجود ندارد. حكمت اين نوع كيفر (كيفر قراردادى)، آثار تربيتى آن در دنياست ؛
