حسکانی هم یاد کرده است.
به نظر میرسد قاسم بن ابراهیم برای معرفی راویان زیدی از منابع رجالی اهل سنت بسیار بهره برده و حتی راویان غیر زیدی را نیز ذکر کرده است؛ به گونهای که محققان کتاب دو جلد اول و دوم را، با این توجیه که تنها جلد سوم کاملاً مربوط به رجال زیدی است، از اولویت چاپ خارج کردهاند. شاید حجم بالای دو جلد نخست نیز در این امر بیتأثیر نبوده است؛ چنانکه برخی هم به فکر تلخیص این کتاب افتادهاند؛ مانند عبداللّٰه بن حسن قاسمی (۱۳۷۵ق) که الجداول الصغری مختصر الطبقات الکبری را با هدف تلخیص طبقات نگاشته است. خوشبختانه این کتاب منتشر شده است۱ و از مطالعهٔ آن تا حدودی میتوان به نوع نگرش و داوریهای ابراهیم بن قاسم در الطبقات الکبری پی برد. در اینجا به برخی از این ویژگیها اشاره میکنیم:
ـ بسیاری از محدثان و بزرگان فرقههای دیگر اعم از سنی و امامی از رجال زیدی شمرده شدهاند. برای مثال برخی از سرشناسان امامیه که در این کتاب آمدهاند ایناناند: پسر شیخ طوسی،۲ غضائری،۳ احمد بن محمد بن عیسی اشعری،۴ احمد بن ادریس قمی۵ و احمد بن محمد برقی.۶ نویسنده دارقطنی را نیز از ثقات شیعه شمرده است.۷ در توجیه این امر میتوان گفت که شاید نویسنده نام این افراد را در منابع حدیثی زیدی دیده است.
ـ به نظر میرسد صارمالدین و قاسمی به منابع رجالی امامیه همانند آثار شیخ طوسی و نجاشی دسترسی و توجه نداشتهاند و آراء این دو را به نقل از ذهبی یا
1.. البته به دلیل در دسترس نبودن نسخهٔ چاپی الجداول الصغری در این پژوهش از نسخهٔ نرمافزاری آن موجود در نرمافزار الشامله استفاده کرده و بدان ارجاع دادهایم.
2.. صارمالدین ابراهیم بن قاسم، طبقات الزیدیة الكبرى، ج۱، ص۳۱۴.
3.. همان. زیدیه حتی به جزوه و دفتری از روایات غضائری نیز دسترسی داشتهاند. ر.ک: همان، ج۳، ص۵۰۳.
4.. قاسمی، عبداللّه بن حسن، الجداول الصغرى المختصرة من الطبقات الكبرى، ج۱، ص۱۴۱، باب من اسمه احمد.
5.. همان، ص۱۱۲، باب من اسمه احمد.
6.. همان، ص۱۲۴، باب من اسمه احمد.
7.. همان، ج۲، ص۲۴۷، باب من اسمه علی.