فرقهٔ شیعی زیدیه از قرن دوم شکل گرفت. زیدیان به فرق و دسته‌های مختلف تقسیم می‌شدند. گروهی از آنها به محدثان سنی نزدیک بودند و به سبب پذیرش خلافت خلفا با اهل سنت اشتراک اعتقادی داشتند؛ در مقابل، جارودیان قطب مخالف بودند. زیدیان از چندین امام امامی نیز حدیث نقل کرده‌اند که مورد استقبال محافل امامی قرار گرفته است. این راویان زیدی که بنابر عقاید متفاوت، فرق گونه‌گون زیدیه را تشکیل داده‌اند، در حوزهٔ احادیث امامیه تأثیرات پیدا و ناپیدایی گذاشته‌اند. در این مسیر ما کوشیدیم با بررسی راویان زیدی که صاحب کتاب بودند، بررسی طرق و اسناد کتاب‌های آنها، معرفی و تحلیل مشایخی که در نقل و بسط این احادیث کوشیدند و نیز موضوع روایات زیدیان در حدیث امامیه، به گسترهٔ این تأثیرها اشراف یابیم. در خاتمهٔ این بحث، نتایج به‌دست‌آمده و موضوعات پیشنهادی برای بررسی‌های آتی را ارائه می‌کنیم.

نتایج

در فصول پیشین تأثیر حدیث زیدیه را بر امامیه به‌تفصیل نشان دادیم. اکنون برای جمع‌بندی می‌توان چند پرسش اساسی را در این موضوع طرح کرد و پاسخ گفت.

۱. نقل از امامان امامیه

چرا زیدیه بر حدیث امامیه تأثیر گذاشته است؟

بی‌تردید بزرگانی که امامیه به عنوان «امام» برگزیدند، افراد برجسته و دانشوری