«ذکره ابنعقده» میتواند در شناسایی آراء رجالی وی کمکرسان باشد.
ابتدا بهاختصار گزارشی از تأثیر وی بر رجالیان سنی بعد از سدهٔ چهارم میآوریم و سپس بهتفصیل به تأثیر او بر رجالیان امامی میپردازیم.
ابنعقده و رجالیان اهل سنت
ابنعدی، دارقطنی و خطیب بغدادی از جمله رجالشناسان همروزگار ابنعقده یا نزدیک به روزگار اویند که در کتابها و مباحث رجالشناسی خود از آراء و اقوال ابنعقده استفاده کردهاند و به نظر میرسد همگی کتابهای رجالی وی را در اختیار داشتهاند.
ابنعدی (۳۶۵ق) ابنعقده را استاد خود میداند و از او اقوال رجالی و روایاتی را به عنوان روایات شاهد گزارش میکند. اقوال رجالی ابنعقده گاهی متکی بر دیدگاههای اساتیدش و گاه بنابر مشاهدات خود او بیان میشوند. او با دو واسطه از یحیی بن معین نقل میکند که حمید بن ربیع خزاز (۲۵۸ق) کذاب است و جز کذاب نمیزاید.۱ ابنعدی از ابنعقده نقل میکند: «در احادیث ابراهیم بن ابییحیى بسیار نگریستم؛ او منکرالحدیث نیست»؛ ابنعدی در ادامه میافزاید: «من هم در روایات او بسیار نگریستم؛ اما منکری ندیدم».۲ تأثیرپذیری ابنعدی در این دو جهت (یعنی اقوال و مشاهدات رجالی) از ابنعقده بسیار است و در موارد بسیاری بهصراحت مشاهدات و اقوال استادش را یاد میکند.۳ بیش از اقوال رجالی، ابنعقده راوی احادیث کتاب الکامل است که معمولاً ابنعدی آنها را به عنوان روایات ضعیف و سست راویانی که شرححالشان را میگوید، ذکر میکند.۴
دارقطنی (۳۸۵ق) از دیگر رجالشناسانی است که ابنعقده را دیده و از سفرهای