اواخر سدهٔ دوم به مناطق شمال ایران پناهنده شده بودند، این یادکردهای خاص دور از انتظار نمی‌نماید.۱
طبق این روایت بالاترین آمار قیام‌کننده‌ها متعلق به شهر طالقان است که از آن ۲۴ نفر برمی‌خیزند. در توضیح این مطلب باید گفت ابوجعفر محمد بن قاسم بن علی بن عمر بن علی علیه السلام (۲۳۲ق)، نوادهٔ امام زین‌العابدین و از امامان زیدی، در طالقان قیام کرد و بنا به قولی در آنجا درگذشت. منابع زیدی خود از گروهی زیدی خبر داده‌اند که معتقدند صاحب طالقان (محمد بن قاسم) زنده است و در غیبت به سر می‌برد. به عبارت دیگر آنها او را مهدی زمان و امام منتظر می‌دانند.۲ شاید به همین دلیل است که این شهر کوچک در این روایت چنین برجسته شده است. گفتنی است در سدهٔ چهارم این مفهوم در اشعار و ادبیات نیز راه یافته بود؛ چنان‌که ثعالبی در شرح برخی از ابیات مربوط به آن دوره گفته است: «لما وردت الشیعة أن بالطالقان کنزا من ولد فاطمة یملأ اللّٰه به الأرض عدلا کما ملئت جورا».۳ ثعالبی این سخن را در شرح شعری از ابوالقاسم صاحب بن عباد (۳۸۵ق)، وزیر آل‌بویه، گفته که خود از اهالی طالقان بوده است.۴
نکتهٔ دیگر آنکه راوی یا گویندهٔ این حدیث به کوفه بسیار بیشتر از شهرهای دیگر عراق و عربستان علاقه داشته است؛ زیرا می‌گوید از کوفه ۱۴ تن به یاری قائم برخواهند خواست؛ درحالی‌که از شهر مدینه که خاندان پیامبر و بیشتر بنی‌هاشم ساکن آن بوده‌اند، تنها ۲ نفر برمی‌خیزند.۵ در اینجا تلاش برای برتری دادن تشیع کوفی بر تشیع علویان مدنی به چشم می‌خورد. صفری فروشانی بر آن است که این روایت و روایات مشابه آن یکسر جعلی‌اند.۶
1.. برای تفصیل بیشتر دربارهٔ زیدیان شمال ایران به مبحث جغرافیای حضور زیدیه مراجعه كنید.
2.. ر.ک: ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، صص۳۸۲-۳۹۲؛ سمعانی، الانساب، ج۲، ص۹؛ شهرستانی، الملل والنحل، ج۱، ص۱۵۹.
3.. ثعالبی، یتیمة الدهر، ج۳، ص۲۷۹.
4.. همان.
5.. همان، ص۵۵۸.
6.. ر.ک: صفری فروشانی، «محمد بن جریر طبری آملی و دلائل الامامه»، علوم حدیث، سال دهم، شمارهٔ سوم و چهارم، صص۲۲۷-۲۲۸.
