آنها بهوفور یافت میشود. بررسی و مطالعهٔ روایات زیدیه در سه امالی امامی این مختصات و ویژگیها را ترسیم میکند.
۱. عدول از طرق ثابت
صدوق و طوسی در امالیهایشان شاذترین و متفردترین طرق و سندهایشان را ارائه کردهاند که معمولاً در کتابهای دیگرشان از آنها استفاده نمیکردهاند. همین وضعیت را در امالی مفید هم، البته با شدت کمتری، میبینیم. صدوق و طوسی که صاحب مجامع حدیثی برجستهای بودند، برای اسناددهی خود کوشیدهاند برای کتاب هر راوی اسناد یکدست و قابل پیشبینی ارائه کنند. این امر برخاسته از طرقی است که این دو به کتاب راوی داشتند و به آن دست یافته بودند. در این طرقِ دسترسی نیز بین طریقهایی که موجود بوده، کماشکالترین و استوارترین طریق را انتخاب کردهاند؛ برای نمونه صدوق در قم، هم به طرق احمد بن محمد بن عیسی اشعری دسترسی داشته، و هم طرق برقی را در اختیار داشته است؛ اما به سبب ضعف اساتید برقی، اسناد اشعری را ترجیح داده است. بااینهمه صدوق در امالی خود کمتر به صحت سندی و استفاده از اساتید نیکنام و ثقه پایبند بوده است؛ چنانکه بارها از برقی حدیث نقل کرده و گاه آنها را به نوادگان برقی، که کاملاً گمناماند، مستند کرده است.۱
طوسی نیز در امالی خود بیش از هر استادی با واسطهٔ «جماعهٔ» از ابوالمفضل شیبانی روایت نقل کرده است؛ چنانکه گاه به نظر میرسد که پیاپی از کتابها و جزوات شیبانی احادیث را روخوانی میکرده است. شیبانی را رجالیان امامی و اهل سنت تضعیف کردهاند۲ و از کتابهایش و نیز روایاتی که نقل کرده برمیآید که زیدی باشد؛ زیرا نجاشی کتابهای او را نام میبرد و از جمله به کتابهای من روى عن زید بن علی بن الحسین، فضائل زید، الشافی فی علوم الزیدیة و أخبار أبی حنیفة اشاره