هرگاه ابنعقده در طرق نجاشی از یحیی بن زکریا نام میبرد، وی را یحیی بن زکریا بن شیبان میخواند و هرگاه محمد بن جعفر رزاز (۲۳۳-۳۱۳ ق)، دایی ابوغالب زراری، از وی در اسناد کتابهای نجاشی یاد میکند، او را یحیی بن زکریا لؤلؤی مینامد. بدین ترتیب نجاشی به کتاب یحیای اول و طوسی به کتاب یحیای دوم طریق دادهاند. به همین دلیل شوشتری و ابطحی اصفهانی برآناند که این دو راجع به یک نفر هستند که هر رجالی او را با یک نام خوانده است.۱
در بیشتر کتابهایی که ابنشیبان نقل کرده، محمد بن جعفر نحوی که همان ابنبطه است، راوی ابنعقده شده و از این جهت شباهت و همانندی بین اسناد دو یحیی بن زکریا دیده میشود. طرق این کتابها وجوه اشتراکی دیگری هم دارند. ازآنجاکه بیشتر این محدثان ساکن کوفه بودند، هر دو طریق را میتوان کوفی دانست. حتی نجاشی بهصراحت این طرق را کوفی میخواند؛ او برای اسناد دادن به یک کتاب از دو طریق قمیها و کوفیها یاد میکند و سپس سند ابنعقده را کوفی میداند.۲ بیشتر نویسندگان این کتابها راویان کوفی هستند و معمولاً راوی یا ناقل امام صادق علیه السلام و امام رضا علیه السلام محسوب میشوند.۳ با وجود این اشتراکات احتمال یکسان نبودن آن دو با توجه به راویان و انسابِ همیشه متفاوت، بیشتر است.
یحیی بن زکریا لؤلؤی در طریق نقل کتابهای ۱۷ راوی نجاشی قرار دارد و در سند ۱۴ کتاب محمد بن جعفر رزاز و پس از آن ابوغالب زراری راوی است.۴ یحیی بن زکریا بن شیبان نیز کتابهای نزدیک به ۲۰ راوی را برای نجاشی و طوسی گزارش کرده که همهٔ آنها را، جز یکی،۵ ابنعقده از وی نقل کرده است.۶ از میان این ۲۰
1.. شوشتری، ج۱۱، ص۴۹؛ چون آثار رجالی ابطحی به تمامی و كامل چاپ نشده است برخی نظرات رجالی وی را میتوان در حواشی تحقیق و تصحیح او بر كتابهای رجالی نخستین دید؛ از جمله دربارهٔ اتحاد یحیی بن زكریا ر.ک: ابوغالب زراری، رسالة فی آل اعین، ۳۷۰، پاورقی.
2.. نجاشی، ۱۸۳.
3.. برای نمونه ر.ک: همو، ۲۲۳، ۲۷۸، ۱۶۵، ۳۶۶، ۴۳۷.
4.. برای نمونه ر.ک: نجاشی، ۲۳۸، ۲۶۷، ۳۱۵ و... .
5.. نجاشی، ۵۱.
6.. برای نمونه ر.ک: همو، ۱۵، ۷۵، ۱۵۳، ۱۵۴ و... .