عیسی اشعری یا علی بن ابراهیم، آنها را گوشزد میکند.۱
گفتنی است کتابهایی که برقی روایت کرده نیز خاص و منحصر در طرق او هستند و بیشتر از نویسندگان غیرامامی یا شیعیان نزدیک به باورهای زیدی روایت میشوند. برای نمونه او مجموعه روایات یا کتابهای سادات حسنی، مثل حسن بن عبدالله،۲ عبدالعظیم حسنی،۳ و نیز علویزادگانی چون ابوهاشم جعفری (۲۶۱ق)،۴ از نوادگان جعفر بن ابیطالب، را در مشیخهٔ صدوق روایت کرده است. ابوهاشم کسی است که پس از کشته شدن یحیی، از فرزندان زید، بر خلیفهٔ عباسی خردهگرفت و سالها در زندان به سر برد.۵ همچنین در میان کسانی که برقی روایات یا کتابشان را در مشیخهٔ صدوق نقل کرده است، راویان غالی، ضعیف و متهم هم دیده میشوند: عمرو بن قیس ماصر را سردستهٔ مرجئه خواندهاند؛۶ محمد بن عبداللّٰه بن مهران را کذاب و غالی،۷ و جابر بن یزید جعفی، شریف بن سابق تفلیسی و فضل بن ابیقرهٔ سهندی را ضعیف۸ دانستهاند.۹
ب) زیدیانِ نزدیک به امامی
در بررسی تاریخی دلایل راهیابی روایات و کتابهای زیدیه به منابع امامی، از سدهٔ سوم محمد بن سنان و طبقهٔ پس از وی از جمله قمیها و برقیها را معرفی و بررسی کردیم. در ادامهٔ این روند در پایان سدهٔ سوم و آغاز سدهٔ چهارم میتوان از نقش برجسته و تأثیرگذار ابنعقده یاد کرد که بسیاری از اساتید امامی یا نزدیک به امامی،
1.. ر.ک: همان، ج۴، صص۴۴۸، ۴۶۸.
2.. همان، ج۴، ص۴۲۶.
3.. همان، ج۴، ص۴۶۸.
4.. همان، ج۴، ص۵۱۷.
5.. ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۲؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۳۶۹.
6.. ابنسعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۳۹.
7.. نجاشی، همان، ص۳۵۰.
8.. همان، ص۱۲۸؛ ابنغضائری، همان، صص۶۸، ۸۴.
9.. صدوق، همان، ج۴، صص۵۳۱، ۵۲۵، ۵۱۹، ۴۲۵.