بررسی اسناد
از مؤلفان قرن سوم تنها برقی به یک روایت عبّاد اشاره کرده که آن هم با سه واسطه به امام صادق علیه السلام میرسد.۱ احتمالاً این روایت از جمله روایات کتاب عبّاد بن صهیب از امام صادق علیه السلام نیست؛ زیرا از آنچه رجالشناسان گفتهاند برمیآید که کتاب عبّاد در واقع شنیدههایش از امام بوده است. شاید نقل نکردن برقی و صفار از کتاب عبّاد را چنین بتوان توجیه کرد که مؤلفان همعصر عبّاد بیش از مؤلفان بعدی از قدری بودن و بدنامی عبّاد خبر داشتهاند، یا شاید هنوز کتاب عبّاد به رواجی که یک قرن بعد یافته، نرسیده بوده است؛ دستکم در مجالس درس و حدیث امامیه که چنین نبوده است. مؤلفان قرن سومی اهل سنت نیز چنین عمل کردهاند و هیچ حدیثی از وی در آثار حدیثی نیاوردهاند.
کلینی: او یازده روایت از عبّاد بن صهیب نقل کرده است. در این میان به جز یک طریق که با نقل احمد بن عیسی عمری از عبّاد است،۲ بقیهٔ روایات به طریق طوسی (با نقل حسن بن محبوب) گزارش شدهاند.۳ هفت مورد از این روایات فقهی است که برخی از آنها را صدوق و طوسی نیز گزارش کردهاند.
صدوق: وی باآنکه سه روایت از حسن بن محبوب از عبّاد بن صهیب در من لا یحضر نقل میکند،۴ در مشیخهاش طریقی به کتاب عبّاد ارائه نمیدهد. شاید بتوان
1.. برقی، المحاسن، ج۱، ص۲۹۳.
2.. كلینی، همان، ج۱، ص۴۹. این طریق زیدی به نظر میرسد؛ زیرا زیدیه نیز گاه روایات خود به عباد را از احمد بن عیسی عمری عبور دادهاند؛ ر.ک: ابوطالب هارونی، همان، ص۶۸۱. افزون بر آن، روایت ابوطالب هارونی كه باز هم به امام صادق علیه السلام میرسد، دربارهٔ زید بن علی است و لحن امام دربارهٔ عمویش احترامآمیز است.
3.. ر.ک: كلینی، همان، ج۲، ص۲۷۶ و ج۳، ص۵۴۷ و ج۵، صص۲۸، ۲۳۸، ۵۲۴ و ج۶، صص۱۶۳، ۲۱۵ و ج۷، ص۲۰۸، ۲۳۹. گفتنی است تنها حسن بن محبوب و احمد بن محمد بن عیسی معمولاً از طریق طوسی ثابت هستند و بقیهٔ افراد راویان آشنا و متداول كلینیاند؛ افرادی همانند محمد بن یحیی، علی بن ابراهیم و پدرش. یكی از منقولات كلینی (علی بن إبراهیم عن أبیه ومحمد بن یحیى عن أحمد بن محمد بن عیسى جمیعا، الکافی، ج۷، ص۲۱۲) این احتمال را تقویت میکند كه تفاوت راویان بعد از حسن بن محبوب به سبب اختلاف منابع نبوده است؛ بلكه وی خواسته تعدد طرق یك روایت را با متفاوت كردن راویان نشان دهد.
4.. كلینی، همان، ج۳، ص۳۰۶ و ج۳، ص۴۶۹