حدیثی امامیه از سدهٔ چهارم به بعد است.
طوسی: او روایات مسعده را با نقلهای گوناگونی از هارون بن مسلم گزارش کرده است؛ هرچند علی بن حسن بن فضال نسبت به دیگران روایات بیشتری از هارون نقل کرده است. طوسی برخی روایات مسعده را موافق مذهب عامه و گاه تقیهای دانسته۱ و در موارد بسیاری آنها را به تأویل برده یا حمل بر موارد خاص کرده است.۲
در منابع زیدی مسعده راوی چند خبر است. این روایات که گاه به جعفر بن محمد علیه السلام میرسند در نگاشتههای نخستین زیدی از آنِ مسعدة بن یسع هستند۳ و از مسعدة بن صدقه نامی نیست. در این میان اگر منابع این دوره به نام پدر مسعده تصریح نکرده و تنها با نام مسعده در اسناد از او یاد کرده باشند، بعدها این نام از سوی مصححان و محققان به «مسعدة بن صدقه» که شهرت بیشتری داشته، دگرگون شده است.۴ اسناد کتابهای محمد بن منصور مرادی (۲۹۰ق) و ناصر اطروش (۳۰۴ق) از این دسته هستند.۵ پس از آن در منابع زیدی پس از سدهٔ سوم، اخبار هارون بن مسلم از مسعدة بن صدقه فراوان میشود. شاید بتوان اینگونه ریشهیابی کرد که منابع پسین زیدیه، روایات یکی از راویان همکیش خود را، اگرچه با نامی متفاوت، از منابع امامی پس گرفتند و ازاینرو به روایات فردی زیدی با طرق امامی دست یافتند. بیشتر این گونه روایات خطبههای امام علی علیه السلام هستند.۶
1.. ر.ک: طوسی، الاستبصار، ج۱، ص۴۶۹ و ج۴، ص۱۱۳؛ همو، تهذیب الأحكام، ج۱، ص۳۳۱ و ج۳، ص۳۳۲.
2.. ر.ک: طوسی، الاستبصار، ج۲، صص۱۲۳، ۱۳۴ و ج۳، ص۷ و ج۴، ص۶۲.
3.. احمد بن عیسی، الامالی، ج۱، ص۲۴۲ و ج۲، ص۲۱۰ (نسخة الشامله).
4.. آنچه این مدعا را استوار میكند، راوی مسعده در منابع نخستین است كه عباد بن یعقوب بوده و در این اسناد نیز همو روایات «مسعده» را گزارش میكند.
5.. ر.ک: مرادی، کتاب الذکر، ص۸۴؛ ناصر اطروش، البساط، ص۶۸.
6.. برای نمونه ر.ک: ابوطالب هارونی، تیسیر المطالب، صص۲۶۱، ۴۶۴.