241
زیدیه و حدیث امامیه

بن حسین بن شقیر معرفی شده، شاگرد محمد بن منصور مرادی و استاد ابوالعباس حسنی (۳۵۳ق)۱ است.۲ استاد و شاگرد هر دو از مؤلفان زیدیه هستند که کتاب‌هایشان باقی مانده و به چاپ رسیده است؛ از قرار گرفتن او بین دو راوی زیدی می‌توان نتیجه گرفت که او خود نیز به این باور نزدیک بوده است. به نظر می‌رسد علی بن حسین همانند ابن‌عقده با مجالس درس امامیه روابط خوبی داشته است؛ زیرا صدوق در چندین گزارش به اخذ حدیث از علی بن حسین در منزل وی در کوفه اشاره دارد.۳ از این یافته‌ها برمی‌آید که در طریق کتاب ابوالمقدام، علی بن حسین انتقال‌دهندهٔ آن به منابع امامی است.

ب) طریق پسر

نجاشی، محمد بن قاسم بن زکریا محاربی (۳۲۶ق) را توثیق کرده و از امامیه (اصحابنا) شمرده است؛۴ اما وی در منابع اصلی امامی حدیث ندارد و تنها در امالی صدوق و طوسی از او خبر نقل شده است.۵ مضاف بر آن، محاربی در منابع حدیثی زیدیه به‌وفور از عباد بن یعقوب و استاد ابن‌عقده نقل کرده است۶ و گاهی هم روایاتی دربارهٔ پیش‌بینی قیام زید از زبان امام علی علیه السلام و نیز برتری زید بن علی بر برادرش ابوجعفر محمد بن علی علیه السلام نقل کرده است.۷ ذهبی نیز وی را چنین معرفی می‌کند که

1.. محققانِ كتاب المصابیح برآن‌اند كه مؤلف آن یعنی ابوالعباس حسنی در سال ۳۵۳ق درگذشته است (المصابیح، ص۸)؛ درحالی‌كه در كتاب اسنادی دیده می‌شود كه از حدیث شنیدن او در سال ۳۵۶ق حكایت دارد (همان، ص۵۵۸).

2.. ابوالعباس از وی روایتی دربارهٔ قیام و خروج احمد بن عیسی و قاسم رسی نقل می‌كند كه آن را در سال ۲۹۰ق از محمد بن منصور شنیده است (همان، ص۵۵۸).

3.. ر.ک: صدوق، الخصال، ص۲۰۷؛ همو، الامالی، صص۵۲، ۴۶۸. صدوق نام و نسب علی بن حسین را به طور كامل و تا پنج جدش برمی‌شمرد: «ابوالحسن علی بن الحسین بن شقیر بن یعقوب بن الحارث بن إبراهیم الهمدانی».

4.. نجاشی، همان، ص۳۷۸.

5.. ر.ک: صدوق، الامالی، ص۵۶۵؛ طوسی، الامالی، صص۳۱۷، ۴۵۲، ۴۹۸.

6.. برای نمونه ر.ک: ابوعبداللّه علوی، فضل زیارة الحسین، صص۵۶، ۶۱، ۶۶، ۸۷؛ شجری، الامالی الاثنینیه، صص۵۶۷، ۵۷۱.

7.. شجری، الامالی الاثنینیه، صص۵۷۷، ۵۸۴، ۶۰۰.


زیدیه و حدیث امامیه
240

الف) طریق پدر

ابوالحسن علی بن عباس بن ولید مَقانِعی (۳۱۰ق) از اساتید و محدثان کوفه بوده۱ که ابوالفرج اصفهانی بالغ بر ۴۵ روایت از وی در مقاتل الطالبیین نقل کرده است که همگی اخباری دربارهٔ قیام‌های زیدیه و امامان آنهاست.۲ همو کتاب راوی زیدی دیگر یعنی عبداللّٰه بن زبیر رسان را از عباد بن یعقوب برای نجاشی روایت کرده است.۳

ابوالحسن علی بن حسین بن سفیان (زنده در ۳۵۶ق)، که در مواردی با نام علی

1.. ر.ک: ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۴۲۹.

2.. برای نمونه ر.ک: ابوالفرج اصفهانی، همان، صص۴، ۴۵، ۸۷، ۸۸ و....

3.. نجاشی، همان، ص۲۲۰.

  • نام منبع :
    زیدیه و حدیث امامیه
    سایر پدیدآورندگان :
    اعظم فرجامي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 49439
صفحه از 575
پرینت  ارسال به