239
زیدیه و حدیث امامیه

۸. عمرو بن ابی‌المقدام ثابت بن هرمز و پدرش

نجاشی برای کتاب‌های پدر و پسر طرق مشابه می‌دهد.۱ هر دو کتاب را عباد بن یعقوب رواجنی (۲۵۰ق) اهل کوفه نقل کرده است. رجال‌شناسان امامی عباد را عامی و سنی‌مذهب می‌دانند؛۲ درحالی‌که رجال‌شناسان اهل سنت او را از شیعیان غالی و حتی رافضی معرفی می‌کنند۳ و به سبب روایات فضایل اهل‌بیت و مثالب صحابه بر وی خرده می‌گیرند.۴ بااین‌همه اهل سنت او را در روایت صادق می‌دانستند و حتی بخاری نیز از روایاتش یاد کرده است.۵ طوسی به کتاب اخبار مهدی عباد هم اشاره می‌کند۶ که موضوعی جذاب برای زیدیه است. احتمالاً حضور دوگانهٔ عباد در مجامع اهل

1.. نجاشی، همان، صص۲۹۰، ۱۱۶.

2.. ر.ک: طوسی، الفهرست، ص۱۹۲.

3.. ر.ک: ابن‌عدی، الكامل فى ضعفاء الرجال، ج۴، ص۳۴۸. ابن‌حبان حتی وی را از داعیان رفض می‌داند (كتاب المجروحین، ج۲، ص۱۷۲).

4.. ابن‌عدی، همان. ابن‌حبان این حدیث را به عنوان نمونه‌ای از احادیث عباد ذكر می‌كند: «پیامبر فرمود: اگر معاویه را بر منبر من دیدید او را بكشید» (ابن‌حبان، همان).

5.. بخاری، الصحیح، ج۸، ص۲۱۲.

6.. طوسی، همان.


زیدیه و حدیث امامیه
238

طوسی: طریق طوسی در فهرست که از حسن بن محبوب می‌گذرد، رایج‌ترین طریق روایات در کتب اربعه است.۱ همهٔ روایاتی که حسن بن محبوب از حسن بن صالح روایت کرده است فقهی‌اند. به نظر می‌رسد او فقط کتاب فقهی حسن بن صالح یا شاید تنها اقوال فقهی کتاب حسن را انتخاب و روایت کرده است که منتهی به امام صادق علیه السلام بوده‌اند. حسن بن محبوب حدود ۲۰ روایت از حسن بن صالح ذکر کرده است. طوسی تمامی روایات کلینی و صدوق را تکرار کرده و دو روایت جدید نیز به آنها افزوده است.۲

طوسی در کتاب‌های روایی خود، همانند صدوق و کلینی، با وساطت حسن بن محبوب از حسن بن صالح نقل می‌کند. طوسی برخی روایات حسن بن صالح را نپذیرفته یا به تأویل برده است؛ چنان‌که یکی را موافق مذهب عامه دانسته و آن را به سبب مذهب حسن بن صالح حمل بر تقیه کرده است: «والوجه فی هذا الخبر أن نحمله على ضرب من التقیة لأنه موافق لمذهب بعض العامة خاصة والراوی له الحسن بن صالح

1.. طوسی، الفهرست، ص۱۰۱.

2.. آن دو روایت در الاستبصار، ج۴، ص۱۲۰ و تهذیب الأحكام، ج۸، ص۱۷۶ نقل شده‌اند.

  • نام منبع :
    زیدیه و حدیث امامیه
    سایر پدیدآورندگان :
    اعظم فرجامي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 49339
صفحه از 575
پرینت  ارسال به