جمعبندی
به نظر میرسد باورهای راویان زیدی تا پیش از قیام زید (۱۲۲ق) در پسزمینه وجود داشته است. در کوفه جریانهایی حضور داشتند که گرچه ابوبکر و عمر را پذیرفته بودند، علی علیه السلام را برتری میدادند؛ در این میان آنان از عثمان عبور میکردند و گاه بر او خرده هم میگرفتند. شاید حکم بن عتیبه، ثابت بن هرمز و سلمة بن کهیل بر همین دیدگاه بودند و به همین دلیل بعدها برخی از شاخههای بتریه آنها را به نفع خودشان مصادره کردند.
بعد از قیام زید این جریانها در هم ترکیب شدند و زیر نام زید فرقههای جدیدی شکل دادند. نمونهٔ آن سالم بن ابیحفصه است که بسیار به فضایل و سیرهٔ ابوبکر و عمر پرداخته و پس از آن علی علیه السلام را نیز تفضیل داده و دوستی او را ترویج کرده است. نگاه مثبت او به شیخین رابطهٔ او با صادقین را مکدر کرده بود. چنین افرادی بیشتر محدث بودند و در ابتدا از موافقان حکومت عباسیان به شمار میرفتند؛ زیرا میپنداشتند با غلبهٔ بنیهاشم بر بنیامیه، حکومت به دست علویان خواهد افتاد؛ اما بعدها با بنیعباس هم از در مخالفت درآمدند.
ابتدا چهرههای مهم این جریان مانند سالم بن ابیحفصه، سلمة بن کهیل و هارون بن سعد عجلی کاملاً شناختهشده بودند و امامیه از آنها حدیث نمیگفتند یا احادیثشان را دوباره بر امام عرضه میکردند؛ مثل زراره که دربارهٔ حدیث سالم از امام پرسید: «آیا شما چنین گفتهاید؟»؛ اما بعدها پیروان این افراد سرشناس آنقدر فراوان شدند که کمکم به منابع روایی امامیه هم راه یافتند. شمار قابل توجهی از این راویان چون صاحب کتاب یا مجموعه احادیث بودند، در محافل حدیثی امامیه نیز کانون توجه قرار گرفتند.