بودند. از سوی دیگر شهر کوفه هم پایگاه شیعیان و بهویژه مذاهب خاصی بود که در دیگر شهرهای مسلمانان رواجی نداشت. از جمله جنبش زیدیه از این شهر آغاز شد. بیشتر کتابهای حدیثی شیعیان امامی نیز ابتدا در این شهر شکل میگرفت و بعد به قم و بغداد میرسید.۱
در منابع امامی
روایات فضایلگونهٔ قیس بن ربیع بهوفور در منابع امامی یافت میشود؛ اما او تنها در تعداد اندکی از اخبار، راوی امام صادق علیه السلام۲ و امام باقر علیه السلام است و بیشتر اسناد او به پیامبر صلی الله علیه و اله، امام علی علیه السلام یا صحابه میرسد. قیس در روایتی که غلوآمیز و برساختهٔ راویان متأخر به نظر میآید، از مهمان شدن خود در حضور امام باقر علیه السلام خبر میدهد که به ناگه سفرهای شگفت در مقابلشان حاضر میشود و ظروف غذا به دستور امام حرکت کرده یا سخن گفتهاند.۳
قیس همچنین با واسطه خبری از امام باقر علیه السلام در نهی از مسح بر خفین نقل میکند؛۴ درحالیکه همو در خبری دیگر سیرهٔ اعمش را در مسح بر خفین گزارش کرده است.۵
از منابع امامی نخستین تنها برقی به دو روایت قیس اشاره کرده است۶ و پس از او در کتابهای فضیلتنگاری توجه شایانی به روایات قیس شده است. در کتابهای محمد بن جریر طبری شیعی،۷ و در مئة منقبة،۸ اثر محمد بن احمد قمی، شمار
1.. برای تفصیل ر.ک: روح اللّه شهیدی و محمدعلی مهدویراد، «سیر انتقال میراث مكتوب شیعه در آینهٔ فهرستها»، علوم حدیث، ش۴۴، ۱۳۸۶ش، صص۱۴۰ بهبعد.
2.. ر.ک: صدوق، ثواب الاعمال، ص۱۲۸.
3.. ر.ک: طبری، نوادر المعجزات، ص۱۳۳.
4.. مفید، الارشاد، ج۱، ص۱۰۳.
5.. علی بن جعد، همان، ص۱۲۴.
6.. برقی، المحاسن، ج۱، ص۶۱ و ج۲، ص۵۴۵.
7.. طبری، المسترشد، صص۲۸۶، ۴۸۶، ۶۱۳، ۶۳۲، ۶۳۹؛ طبری، دلائل الامامه، صص۱۴۲، ۱۵۳، ۲۱۸؛ همو، نوادر المعجزات، همان.
8.. محمد بن احمد قمی، مائة منقبة، صص۱۸، ۲۸، ۱۳۲.