اما ایشان گفت: «پدرم هرگز چنین نگفته است. حکم دروغ می‌گوید».۱ در نقلی دیگر نیز آمده است که امام باقر علیه السلام هم نظر فقهی حکم بن عتیبه دربارهٔ شهادت ولد الزنا را رد کرد و بر او نفرین فرستاد: «اللهم لا تغفر له ذنبه».۲ در پایان همهٔ این روایات اشاره شده است که اگر حکم بن عتیبه شرق و غرب را بگردد، علم را تنها نزد اهل‌بیت می‌یابد.۳
در دسته‌ای از روایات هم، رد کردن فتاوای فقهی حکم بن عتیبه از سوی صادقین علیهما السلام خالی از سرزنش یا نفرین است و امام تنها فتوایی متفاوت از آنچه حکم بن عتیبه گفته است، بیان می‌کند.۴
در جمع این اخبار می‌توان گفت حکم بن عتیبه باآنکه دوستدار علی علیه السلام و خاندانش بوده است، در همهٔ زمینه‌ها مثل شیعیان، و به‌ویژه صادقین، نمی‌اندیشیده است که نمونهٔ بارز آن پذیرش خلافت شیخین و احکام آنهاست. شاید اصلاً همین عامل سبب شده است که فتاوای فقهی وی متفاوت از صادقین علیهما السلام باشد. درعین‌حال از علی بن حسن بن فضال نقل کرده‌اند: «حکَم از فقیهان اهل سنت و استاد زراره، حمران و طیار بود؛ پیش از آنکه این سه تن به تشیع بگروند».۵ ابن‌فضال در اینجا از تعبیر «امر» استفاده کرده است که در اصطلاح شیعه به معنای مذهب تشیع است.
تذبذب و آشفتگی دربارهٔ موضع حکم بن عتیبه نسبت به امامان شیعی هم‌عصرش در دسته روایاتی بارزتر است که به مفهوم «محدَّث» بودن علی علیه السلام اشاره دارد. در برخی قرائات به آیهٔ (ومَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِک مِنْ رَسُولٍ وَلا نَبِی)۶ عبارت «ولا محدَّث» افزوده شده است۷ که منابع شیعی مصداق آن را «علی» و گاه به طور کلی «اوصیا»
1.. ر.ک: كشی، همان، ج۲، ص۴۶۸.
2.. صفار، همان.
3.. و نیز ر.ک: طوسی، تهذیب الأحكام، ج۱، ص۴۸ كه امام صادق علیه السلام عمل حكَم در وضو را رد می‌كند و دربارهٔ آن می‌گوید: «بئس ما صنع».
4.. ر.ک: صدوق، كتاب من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۵۴۱؛ كلینی، همان، ج۴، ص۴۸۱ و ج۷، ص۳۸۵؛ طوسی، تهذیب الأحكام، ج۵، ص۱۹۱.
5.. كشی، همان، ج۲، ص۴۶۹.
6.. حج:۵۲.
7.. در منابع شیعی این قرائت به قتاده، و در منابع اهل سنت به ابن‌عباس نسبت داده شده است؛ ر.ک: صفار، همان، ص۳۴۱ و ابن‌راهویه، المسند، ج۲، ص۴۸۱.
