کوفه،۱ و دو روایت در ستایش امام باقر علیه السلام۲ و نیز سیرهٔ ایشان در چگونگی پوشش ایشان در منزل است. در این خبر حکَم از اینکه امام باقر علیه السلام لباس قرمز پوشیدهاند، ابراز تعجب میکند و امام با آیهای از قرآن به او پاسخ میدهد. لحن امام خطاب به حکَم محبتآمیز و همراه با انس و الفت به نظر میرسد و وی را با کنیهاش «ابامحمد» خطاب میکند.۳
در روایت دیگری از حکَم، خدیجه علیها السلام نخستین صدقهدهنده،۴ و در روایتی دیگر امام باقر علیه السلام از مصادیق «متوسمین» در آیهٔ (إِنَّ فِی ذَلِک لِآیاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِینَ)۵ معرفی شدهاند.۶
ب) روایت از امام علی۷ و خاندانش
بیشتر روایات فقهی حکم بن عتیبه منقول از امام علی علیه السلام است؛ به گونهای که در منابع اهل سنت بالغ بر بیست روایت فقهی از این دست یافت میشود.۷ اما در منابع شیعی حکم بن عتیبه بیشتر راوی خطبهها۸ و شرح نبردهای امام علی علیه السلام است. در
1.. عیاشی، التفسیر، ج۱، ص۱۶؛ صفار، بصائر الدرجات، ص۳۲؛ كلینی، الکافی، ج۱، ص۳۹۸. این محدثان روایت را با متنهای مشابه میآورند و ردپای نقل به معنا در آنها بهخوبی مشهود است. در متن آن امام حسین علیه السلام خود را از خاندان وحی و علم معرفی میكند كه هنوز اثر جبرئیل بر بام خانهٔ آنها در مدینه باقی است.
2.. كلینی، همان، ج۷، ص۲۴.
3.. عیاشی، همان، ج۲، ص۱۴؛ در روایت مشابه دیگر امام پردهٔ خانه و لباس آراسته دارند (كلینی، همان، ج۶، ص۴۴۶) و در نقل مشابه دیگر از حكم، امام باقر علیه السلام در كهنسالی حنا بسته است (كلینی، همان، ج۶، ص۵۰۲).
4.. محب طبری، همان.
5.. حجر: ۷۵.
6.. ر.ک: محمد بن سلیمان كوفی، مناقب امیرالمؤمنین، ج۲، صص۱۰۲، ۵۳۸؛ حاكم حسكانی، همان، ج۱، ص۴۲۱.
7.. برای نمونه ر.ک: مالك بن انس، المدونة الكبری، ج۱، صص۲۵۰، ۲۵۹ و ج۲، ص۸۹؛ شافعی، كتاب الام، ج۲، ص۳۲ و ج۴، ص۱۵۶ و ج۷، ص۳۸۴؛ عبدالرزاق صنعانی، المصنف، ج۶، صص۱۴۰، ۲۹۳، ۳۵۲، ۴۷۷ و.... معمولاً عبدالرزاق صنعانی بیش از دیگر محدثان اهل سنت اخبار حكم از امام علی علیه السلام را نقل میكند كه احتمالاً نشان از تمایل خود وی به تشیع و دوستی علی دارد؛ چنانكه اهل سنت نیز به این موضوع اشاره كردهاند؛ ر.ک: ابنحجر، تهذیب التهذیب، ج۹، ص۳۰.
8.. برقی، المحاسن، ج۱، ص۲۶۱. مشابه آن خطبهٔ سیزدهم نهج البلاغه است (شریف رضی، نهج البلاغه، تحقیق و شرح محمد عبده، ج۱، ص۴۴) و نیز خطبهای دیگر از امام به نقل از حكم را ثقفی آورده است (الغارات، ج۱، ص۴۰).