ابوجعفر مُطَین (۲۰۲-۲۹۷ق) از او نقل کردهاند،۱ و برخی هم با متهم کردن عباده به غلو در تشیع و قَدَری بودن، روایاتش را ترک کردهاند.۲ در این میان بهویژه ابنعدی روایات غالیانهٔ عباده دربارهٔ فضایل علی علیه السلام را بیان و آنها را احادیث منکر میخواند و بر آن است که عباده از شیعیان افراطی کوفه بوده است.۳
به نظر میرسد عباده از زیدیان بتری باشد؛ زیرا بزرگان و محدثان اهل سنت از وی بسیار نقل کردهاند و او در مجالس آنان جایگاه والایی داشته است. گفتنی است تمایل به اهل سنت در نقل حدیث، از ویژگیهای بتریان است. گذشته از این عباده راوی خبری از ابوبکر هم هست که باید آن را در دسته روایات مربوط به فضایل ابوبکر گنجاند.۴ اما بیشتر احادیثی که منابع اهل سنت از عباده نقل میکنند، مربوط به فضایل امام علی علیه السلام است.۵
گفتنی است در روایات امامی نیز شخصی به نام «عباد بن زیاد» دیده میشود که امام صادق علیه السلام را دیده و با ایشان سخن گفته است.۶ به نظر میرسد این همان عباد بن زیاد کلبی است که برقی و طوسی او را در شمار اصحاب امام صادق علیه السلام یاد کردهاند و با این راوی زیدی (عبادة بن زیاد) یکی نیست.۷
۲۳. ابوعبداللّه احمد بن صبیح اسدی یشکری (ح ۲۵۰ق۸)
احمد بن صبیح را اهل کوفه و ثقه توصیف کردهاند.۹ نجاشی و طوسی معتقدند ادعایی که
1.. ابنابیحاتم رازی، الجرح والتعدیل، ج۶، ص۹۷؛ ابنحبان، الثقات، ج۸، ص۵۲۱.
2.. ابنعدی، همان، ج۴، ص۳۴۸؛ ابنحجر، تقریب التهذیب، ج۱، ص۴۶۶.
3.. ابنعدی، همان، ج۴، ص۳۴۹.
4.. ر.ک: ابنعساكر، همان، ج۳۰، ص۳۰۵.
5.. برای نمونه ر.ک: طبرانی، المعجم الاوسط، ج۶، ص۷۶؛ همو، المعجم الكبیر، ج۳، صص۲۱، ۴۳.
6.. برقی، المحاسن، ج۱، ص۱۴۷.
7.. طوسی، همان؛ برقی، الرجال، ص۲۳.
8.. تاریخ درگذشت احمد صبیح با توجه به تاریخ درگذشت چند تن از شاگردانش تخمین زده شد كه همگی در دههٔ نود سال دویست درگذشتهاند؛ از جمله محمد بن منصور مرادی (۲۹۰ق)، علی بن حسین بن جنید (۲۹۱ق) و یوسف بن عاصم رازی (۲۹۶ق).
9.. نجاشی، همان، ص۷۸؛ طوسی، الفهرست، ص۶۶.