سخنی با خواننده
حدیث، حکایت سخن و کردار معصومان علیهم السلام است که امروزه تکیه‌گاه تمامی دانش‌های اسلامی است. گذر زمان و پیدایش جریان‌ها و فرقه‌های مذهبی (درون‌ْدینی)، اثرگذاری «گرایش‌ها» را در اخذ و نقل حدیث، محتَمَل می‌سازد و طبعاً احتمال اثرگذاری هرگونه پیش‌فرض نیز زمینه‌ای برای کاهش اعتماد به مجموعه عظیم احادیث فراهم می‌آورد.
برپایه آنچه گذشت، مطالعه تاریخی احادیث و شناسایی جریان‌های مذهبی و میزان اثرگذاری هر کدام از آنها بر مجموعه حدیث امامیه بسیار اهمیت دارد. در این میان، برخی جریان‌ها، مانند: زیدیه، واقفیه، غُلات و سرانجامْ اخباریان، به دلیل گستردگی میراث حدیثی‌شان، نیازمند تأمّل جدّی‌ترند. بدین منظور، لازم است مهم‌ترین شاخصه‌های فکری هر یک از جریان‌های مذکور و نیز راویان، محدّثان، مصنّفات و متون متعلّق به آنها در میان میراث امامیّه شناسایی و آن‌گاه، میراث حدیثی امامیه با توجه به شاخصه‌های فکری آنها بازکاوی و ارزیابی شود.
در این روش، میزان «منفردات» حدیثی هر یک از جریان‌ها، از «احادیث مشترک»، بازشناسی می‌شود و احادیث اختصاصی جریان‌های حدیثی، با معیارهای علمی (نظیر عرضه بر قرآن و سنّت)، نقد می‌شود.
اهمیت تأمل در احادیث زیدیه و واقفیه زمانی بیشتر می‌شود که به «شیوه» محدّثان امامیه در نقل احادیث «موثّق» توجه شود؛ زیرا نزد بسیاری از محدّثان امامیه، امامی بودن، شرط وثاقت راوی نبوده است و خبر غیر امامی ثقه را نیز معتبر می‌دانسته‌اند.
