تمایز این سه تن است.۱
از کتابی که نجاشی برای غالب بن عثمان همدانی زیدی یاد کرده، تنها یک روایت را ابنطاووس، با تصریح به کتاب غالب، از نسخهای کهن نقل کرده است. این روایت منسوب به امام صادق علیه السلام و در تأیید قیامهای سادات حسنی است.۲ ابنندیم خبر داده که کتاب او متشکل از بیست ورقه بوده است.۳
در امالی احمد بن عیسی نیز یک روایت از غالب از امام صادق علیه السلام در فضیلت امام علی علیه السلام نقل شده است.۴ او همچنین در دو سند زیدی قرار دارد که موضوعشان پیشبینی قیام امام حسین علیه السلام۵ و ماجراهای امام علی علیه السلام و قضاوت شریح۶ است. منابع زیدی نیز دو شعر ستایشآمیز از غالب بن عثمان در ثنای نفس زکیه و برادرش ابراهیم گزارش کردهاند.۷ همهٔ این گزارشها حکایت از باور زیدی یا نزدیک به زیدی غالب بن عثمان دارند.
به نظر میرسد غالب بن عثمان از زیدیهٔ جارودی بوده است؛ زیرا ابنعقده خبری طولانی دربارهٔ امام علی علیه السلام از وی روایت کرده۸ و از سوی دیگر، گزارش طوسی از سال دقیقِ زیست و مرگ غالب احتمالاً برگرفته از کتاب رجالی ابنعقده است؛ زیرا طوسی اگر خود شناخت کافی از او داشت، اطلاعات دیگری هم دربارهٔ او ارائه میکرد یا دستکم در فهرستش اشارهای به کتاب غالب مینمود. گفتنی است طوسی به سال تولد و درگذشت پسر غالب نیز
1.. محمدرضا حسینی جلالی در تفكیك این سه تن از یكدیگر توضیحاتی را آورده است. ر.ک: «باب من لم یرو عن الأئمه فی كتاب للشیخ الطوسی»، تراثنا، ۱۴۰۷ق، مجلد۷، ص۱۱۵.
2.. ابنطاووس، اقبال الاعمال، ج۳، ص۸۶.
3.. ابنندیم، الفهرست، ص۱۸۵.
4.. احمد بن عیسی، همان، ج۲، ص۳۹۵، نسخة الشامله.
5.. ر.ک: احمد بن اعثم كوفی، كتاب الفتوح، ج۴، ص۳۲۲.
6.. ر.ک: ابنعساكر، همان، ج۴۲، ص۴۸۷.
7.. ر.ک: ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، صص۲۰۳، ۲۵۴.
8.. معافی بن زكریا نهروانی، الجلیس الصالح الكافی، ج۴، ص۱۸۶.