ابنعدی که گویا روایات صبّاح را بازبینی کرده است میگوید: «روایت اندکی دارد» و راوی مشهور صبّاح، علی بن هاشم بن برید را از شیعیان کوفه برمیشمرد.۱ به نظر میرسد منظور ابنعدی از نوع تشیع علی بن هاشم، تشیع رایج در کوفه، در مقابل تشیع مدینه باشد که پایگاه و منزلگاه ائمه علیهم السلام بوده است. یکی از ویژگیهای تشیع کوفی ترویج اندیشههای غلوآمیز شیعی و نیز حمایت از انقلابهای زیدیه و همهٔ شورشیان علوی است.
صباح خود نیز احتمالاً در قیام زید حضور داشته یا لااقل وی را دیده است؛ زیرا بهگونهای از سیره و سخنان زید بن علی خبر میدهد که نشان میدهد با وی همراه و همنشین بوده است.۲ وی نفس زکیه را نیز دیده است؛ زیرا از وی روایتی دربارهٔ ثواب زیارت شهدا نقل کرده است.۳ افزون بر این وی روایتی تفسیری نیز در فضیلت علی علیه السلام از حسن بن صالح بن حی دارد۴ که نشان میدهد صبّاح در بیشتر محافل و انجمنهای بزرگان موافق با زیدیه حضور داشته است.
۷. ابوالجارود زیاد بن منذر (بعد از ۱۵۰ق)
زیاد بن منذر کوفی معروف به ابوالجارود مردی نابینا۵ از قبیلهٔ خارف۶ همدان۷، صحابی امام باقر علیه السلام و از راویان امام صادق علیه السلام۸ بوده که به هنگام قیام زید بن علی علیه السلام اعتقاداتش دگرگون شده است. طوسی بهصراحت وی را «زیدی المذهب» میخواند و
1.. ابنعدی، ج۴، ص۸۵.
2.. ر.ک: شجری، الامالی الاثنینیة، ص۵۹۷.
3.. ابوعبداللّه علوی، فضل زیارة الحسین علیه السلام، ص۸۱.
4.. ر.ک: فرات كوفی، همان، ص۴۴۰.
5.. نجاشی، همان، ص۱۷۰؛ طوسی، الرجال، ص۱۳۵، نجاشی با سند از ابوالجارود نقل میكند كه نابینا به دنیا آمده است.
6.. طوسی در جایی آن را «حوفی» ( الرجال، ص۱۳۵) و در جای دیگر «خارفی» (همان، ص۲۰۸) ثبت کرده است.
7.. ابنغضائری، همان، ص۶۱. نجاشی (ص۱۷۰) افزون بر این نقل میكند كه ابوالجارود از قبیلهٔ ثقیف بوده است.
8.. نجاشی، همان؛ طوسی، همان، صص۱۳۵، ۲۰۸. طوسی به تابعی بودن ابوالجارود هم اشاره دارد كه منابع دیگر دربارهٔ آن چیزی نگفتهاند.