حاکی از وارد نشدن جبرئیل به خانهای که در آن سگ و تصویر باشد را نقل کردهاند.۱ روایاتی نیز در فضایل علی علیه السلام و شهیدان بین منابع امامی و زیدی مشترک است.۲
این اشتراکات نشان میدهد محدثان هر سه گروه، از یک منبع واحد بهره بردهاند و بنا به باورهای خود اخباری را که مخالف باورهایشان نبوده، گزینش و نقل کردهاند؛ چنانکه امامیه اخباری از زید بن علی در تأیید امامت امام صادق علیه السلام،۳ و زیدیه اخباری از امام صادق علیه السلام و امام باقر علیه السلام در تأیید فضایل زید بن علی گزارش کردهاند.۴ علمای زیدی همچنین برخی اخباری را که با فقه امامیه همخوانی نداشته و عالمان امامی آنها را از باب تقیه دانستهاند، ذکر کردهاند. از این دست اخبار میتوان به «نهى رسول اللّٰه عن نکاح المتعهٔ یوم خیبر» و «الرضعهٔ الواحدهٔ کالمائهٔ» اشاره کرد که طوسی هر دو را موافق مذهب عامه و از روی تقیه میداند و درعینحال احمد بن عیسی آنها را در امالی خود آورده است.۵
با نگاهی به منابع امامیه به نظر میرسد کتاب عمرو بن خالد در قرون ابتدایی و دستکم تا قرن سوم، رواج چندانی نداشته یا از اعتبار شایان توجهی برخوردار نبوده است؛ زیرا کتابهایی که از مؤلفان این دورهها باقی مانده، یا روایتی از عمرو را گزارش نمیکنند، و یا تنها به یک یا دو مورد از روایات او اشاره دارند. نکتهٔ تأملبرانگیز آنکه همهٔ این نویسندگان راوی کتاب عمرو محسوب میشوند و یا معمولاً در طرق اخبار منتهی به عمرو بن خالد حضور دارند.
نصر بن مزاحم منقری (۲۱۲ق)، که راوی طریق نجاشی است، در وقعهٔ صفین تنها
1.. ر.ک: كلینی، همان، ج۶، ص۵۲۸؛ احمد بن حنبل، المسند، ج۱، صص۱۴۶، ۱۴۸.
2.. به طور مثال ر.ک: طوسی، الامالی، ص۱۳۷؛ محمد بن سلیمان كوفی، همان، ج۱، ص۳۹۳؛ طوسی، تهذیب الأحكام، ج۶، ص۱۲۱؛ ابوطالب هارونی، تیسیر المطالب فی أمالی أبی طالب، ص۳۹۷.
3.. در خبری از زید، امام صادق علیه السلام حجت عصر خویش وصف میشود (صدوق، الامالی، ص۶۳۷). در اخباری دیگر از عمرو، مفهوم دوازدهامامی بودن ائمه بعد از پیامبر صلی الله علیه و اله از نسل امام حسین علیه السلام بیان میشود (صدوق، عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۶۵؛ خزاز قمی، همان، ص۱۹۳).
4.. ر.ک: فرات كوفی، التفسیر، ص۴۷۵؛ شجری، همان، ص۵۸۹.
5.. ر.ک: طوسی، تهذیب الأحكام، ج۷، ص۲۵۱ و ج۷، ص۳۱۷؛ احمد بن عیسی، الامالی، ج۲، صص۸۷۶، ۱۰۰۶.