151
سهم زنان در نشر حديث

۲ . كتاب هايى كه در اين مرحله مورد جستجو و تتبّع قرار گرفته و تعداد روايت هاى منقول در آنها بررسى شده ، عبارت اند از :
ـ الكافى ، ۱۹ حديث ،
ـ كتاب من لا يحضره الفقيه ، ۸ حديث ،
ـ تهذيب الأحكام ، ۸ حديث ،
ـ الاستبصار ، ۲ حديث ،
ـ وسائل الشيعة ، ۶۶ حديث ،
ـ بحار الأنوار ، ۳۸۴ حديث .
جمع كل : ۴۸۷ حديث .
۳ . اين روايت ها را ۱۱۶ زن نقل كرده اند ، كه بيشترين روايت را امّ سلمه با ۱۱۳ حديث ، روايت كرده است .
۴ . راويان از نظر تعداد روايت در جدول زير دسته بندى مى شوند .
۱ حديث : ۵۷ مورد . شماره هاى : ۱ ، ۲ ، ۳ ، ۴ ، ۷ ، ۸ ، ۱۱ ، ۱۵ ، ۱۶ ، ۱۸ ، ۲۲ ، ۲۱ ، ۲۳ ، ۳۱ ، ۳۳ ، ۳۴ ، ۳۷ ، ۳۹ ، ۴۰ ، ۴۱ ، ۴۲ ، ۴۴ ، ۴۵ ، ۴۹ ، ۵۱ ، ۵۲ ، ۵۳ ، ۵۴ ، ۶۱ ، ۶۲ ، ۶۵ ، ۶۷ ، ۷۰ ، ۷۵ ، ۷۶ ، ۷۷ ، ۷۸ ، ۸۰ ، ۸۲ ، ۸۴ ، ۸۷ ، ۸۸ ، ۸۹ ، ۹۱ ، ۹۴ ، ۹۵ ، ۹۶ ، ۹۹ ، ۱۰۲ ، ۱۰۳ ، ۱۰۴ ، ۱۰۵ ، ۱۰۷ ، ۱۰۸ ، ۱۰۹ ، ۱۱۰ ، ۱۱۴ .
۲ حديث : ۲۷ مورد . شماره هاى : ۱۰ ، ۲۰ ، ۲۴ ، ۲۷ ، ۲۹ ، ۳۰ ، ۳۲ ، ۳۶ ، ۳۸ ، ۴۳ ، ۵۰ ، ۵۶ ، ۶۰ ، ۶۳ ، ۶۴ ، ۶۶ ، ۶۹ ، ۷۳ ، ۷۴ ، ۸۳ ، ۸۵ ، ۹۳ ، ۱۰۶ ، ۱۱۱ ، ۱۱۲ ، ۱۱۵ ، ۱۱۶ .
۳ حديث : ۱۲ مورد . شماره هاى : ۵ ، ۹ ، ۱۳ ، ۱۴ ، ۱۷ ، ۴۶ ، ۵۵ ، ۶۸ ، ۷۹ ، ۸۶ ، ۹۰ .
۴ حديث : ۴ مورد . شماره هاى : ۱۲ ، ۱۹ ، ۲۵ ، ۹۲ .
۶ حديث : ۵ مورد . شماره هاى : ۴۸ ، ۵۸ ، ۵۹ ، ۹۸ ، ۱۰۰ .
۷ حديث : ۳ مورد . شماره هاى : ۳۵ ، ۷۱ ، ۷۲ .
۸ حديث : ۳ مورد . شماره هاى : ۲۶ ، ۴۷ ، ۵۷ .


سهم زنان در نشر حديث
150

ابن حجر آن را بر پايه مسند احمد بن حنبل و فرزندش عبد اللّه ، گرد آورده است .
۵ . الإجابة لايراد ما استدركته عايشة على الصحابة ، الزركشى . در اين اثر ، نَود حديث از عايشه نقل شده كه بر سى تَنْ از صحابه ، خُرده گرفته است .
۶ . موسوعة أمّهات المؤمنين ، عبد الصبور شاهين و اصلاح عبد الصلاح الرفاعى . در اين اثر ، ۱۴۷۰ حديث كه همسران پيامبر راوى آن بوده اند ، گرد آمده است .
۷ . مسند أمة اللّه مريم بنت عبد الرحمن . اين كتاب ، در مكتبة القرآن قاهره به سال ۱۴۰۹ق ، با تحقيق مجدى السيد ابراهيم به چاپ رسيده است . اين اثر ، يك جزء از ۲۴ روايت مسند مريم است كه به چاپ رسيده و در آن ۱۳ حديث موجود است .
اين تتبّع ها گرچه كامل نيست ، اما اندازه غالب را نشان مى دهد و بايد بر پايه اين آثار و آمار ، تحليلى دقيق از تعداد راويان زن و روايت هايشان و نيز موضوعات منقول ارائه كرد . البته حدود چهل درصد از اين كار را خانم آمال قرداش ، در كتاب دور المرأة فى رواية الحديث فى القرون الثلاثة الاولى ۱ انجام داده است .
مع الأسف هيچ يك از اين دو امر ، يعنى تتبّع در مصادر حديثى و تحليل آن ، در حوزه روايات شيعى به انجام نرسيده است .
در اين بخش مى كوشيم به اين عرصه ، دامن زده و با تتّبعى نسبتا كامل به تحليل و ارزيابى آن بپردازيم . ابتدا ذكر چند نكته به عنوان درآمد و تبيين حدود مسئله لازم است :
۱ . در اين جا روايت هايى را جستجو كرده ايم كه زنان ، راوى آنها بوده اند . بدين جهت ، روايت هاى منقول از حضرت فاطمه عليهاالسلام ـ كه به ايشان ختم مى شود ـ مورد بررسى و تحليل قرار نگرفته و ـ ان شاء اللّه ـ در نوشتارى مستقل بدان پرداخته مى شود .

1.دور المرأة فى رواية الحديث فى القرون الثلاثة الاولى ، آمال قرداش بنت الحسين ، كتاب الامة ، قطر ، سال ۱۹ ، شماره ۷۰ ، ۱۴۲۰ق .

  • نام منبع :
    سهم زنان در نشر حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدي مهريزي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1387
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2642
صفحه از 276
پرینت  ارسال به