بخش سه : روايت زنان در منابع حديثى شيعه

مهم ترين مسئله اى كه مى تواند نقش زنان را در خدمت به حديث و نشر آن روشن سازد ، ميزان حضور آنان در سلسله اسناد و نقل احاديث است . براى اين منظور ، بررسى دقيق كتب روايى ، تاريخى و تفسيرى ضرورى است ؛ چنان كه بايد اين بررسى در دو حوزه منابع روايى اهل سنّت و شيعى صورت پذيرد .
در حوزه روايات اهل سنّت ، اين بررسى ها تا حدودى انجام پذيرفته و كتبى با اين انگيزه تأليف شده است كه مى توان به اين موارد اشاره كرد :
۱ . جامع مسانيد النساء ، ابراهيم محمّد الجمل ، ۲ ج . در اين مجموعه دو جلدى ، ۱۷۵۲ حديث از ۲۸ كتاب حديثى اهل سنّت گردآورى شده است .
۲ . الاحاد و المثانى ، ابن ابى عاصم (۲۰۶ ـ ۲۸۷ ق) ، ۶ ج . در جلد پنجم اين كتاب ، از صفحه ۳۵۴ تا آخر (۴۷۹) و تمام جلد ششم (۴۹۴ص) ، از شماره ۱۰۵۴ تا ۱۲۵۰ ، روايات ۱۹۶ زن راوى ، گرد آمده است .
۳ . مسند فاطمة الزهراء ، جلال الدين سيوطى (م ۹۱۱ ق) . سيوطى در اين كتاب ، ۲۸۴ حديث گرد آورده كه برخى به سيره حضرت فاطمه عليهاالسلام برمى گردد و برخى ، سخنان پيامبر درباره ايشان و پاره اى ديگر نيز روايت هاى حضرت فاطمه عليهاالسلام از رسول خدا صلى الله عليه و آله است .
۴ . مسند عايشة ، ابن حجر عسقلانى . در اين اثر ، ۱۰۸۱ روايت از عايشه نقل شده كه

ابى عمر حنبلى ، از او سماع حديث دارد . ^۱
۴۹ . حكيمه ، دختر محمود بن محمّد (قرن نهم) . طاوسى ، نزد او قرائت حديث كرد . ^۲
۵۰ . همسر شيخ بهايى (نيمه اول قرن يازدهم) . محدّث و فقيه بود و حديث و فقه تدريس مى كرد . ^۳
۵۱ . ثريا خانم محسنى (قرن چهاردهم) . به زنان ، فقه ، اصول و حديث مى آموخت . ^۴
۵۲ . قرائت شيرازى (قرن چهاردهم) . كتب اربعه را به زنان درس مى داد . ^۵