۶۵۷.معانى الأخبار - به نقل از عطا - : من و ابو العاليه و سعيد بن جبير و عِكرمه ، در طائف نزد ابن عبّاس بوديم كه مؤذّن (قُثَم بن عبد الرحمان ثقفى) آمد و گفت: «اللَّه أكبر، اللَّه أكبر».
ابن عبّاس گفت: مىدانيد كه مؤذّن چه گفت؟
ابو العاليه گفت: تو براى ما تفسيرش كن.
ابن عبّاس گفت: هر گاه مؤذّن بگويد: «اللَّه أكبر، اللَّه أكبر»، در واقع مىگويد: اى كسانى كه در روى زمين، سرگرم كاريد! نماز، واجب شد. دست از كار برداريد و به نماز بپردازيد.
و هر گاه بگويد: «أشهد أن لا إله إلّا اللَّه»، در واقع مىگويد: روز قيامت كه بيايد، آنچه در آسمانها و زمين است، به نفع من گواهى مىدهد كه من، روزى پنج مرتبه شما را [از فرا رسيدن وقت نماز ]آگاه ساختم.
هر گاه بگويد: «أشهد أنّ محمّداً رسول اللَّه»، در واقع مىگويد: روز قيامت كه بيايد، محمّد صلى اللَّه عليه وآله به نفع من گواهى مىدهد كه من، روزى پنج مرتبه شما را از آن (رسالت پيامبر صلى اللَّه عليه وآله) آگاه ساختم، و مرا نزد خداوند، حجّت است.
هر گاه بگويد: «حىّ على الصلاة»، در واقع مىگويد: [اسلام،] دينى استوار است. پس، آن را بر پا داريد.
هر گاه بگويد: «حىّ على الفلاح»، در واقع مىگويد: به سوى طاعت خداوند بشتابيد و سهم خود را از رحمت خدا - يعنى جماعت - بگيريد.
هر گاه بنده بگويد: «اللَّه أكبر، اللَّه أكبر»، در واقع مىگويد: كارها را حرام (تعطيل) كردم.
هر گاه بگويد: «لا إله إلّا اللَّه»، در واقع مىگويد: امانت هفت آسمان و هفت زمين و كوهها و درياها به گردن شما گذاشته شد. اگر مىخواهيد، رو كنيد و اگر مىخواهيد، پشت كنيد.