407
شناخت‌نامه نماز جلد اوّل

۶۵۱.امام زين العابدين عليه السلام: حقّ نماز ، آن است كه بدانى نماز، در آمدن بر خداوند عزيز و جليل است و تو در پيشگاه خداوند عزيز و جليل ايستاده‏اى. پس اگر اين را دانستى، همچون بنده‏اى خوار و كوچك، خواهان و هراسان، اميدوار و ترسان، بيچاره و گريان، با وقار و اطمينان به بزرگداشت همو كه در برابرش ايستاده‏اى، مى‏پردازى و با دلت به او رو مى‏آورى و نماز را با حدود و حقوقش برپا مى‏دارى. ۱

۶۵۲.امام باقر عليه السلام : هنگامى كه به نماز مى‏ايستى، پاهايت را به هم نچسبان و ميانشان به اندازه حدّ اقل يك انگشت و حدّ اكثر يك وجب فاصله بده و شانه‏هايت را فرو انداز و دستانت را رها كن و انگشتانت را در هم نياويز ؛ بلكه بر ران‏هايت و در راستاى زانوانت باشند و نگاهت به سجده‏گاهت باشد.
هنگامى كه ركوع مى‏كنى ، دو پايت را در يك رديف بگذار و ميانشان به اندازه يك وجب فاصله مى‏دهى . زانوانت را در كف دستانت بگير و دست راستت را بر زانوى راستت و پيش از دست چپت مى‏نهى و با سر انگشتانت برآمدگى زانويت را نيك بگير و هنگامى كه آنها را بر زانوانت نهادى ، از هم بازشان كن. اگر سر انگشتانت را در ركوع به زانوانت رساندى، كفايت مى‏كند؛ ولى من دوست‏تر دارم زانوانت را در كف دستانت بگيرى و انگشتانت را بر برآمدگى زانوانت بنهى و آنها را از هم باز كنى. كمرت را راست نگه دار و نگاهت به ميان قدم‏هايت باشد.
هنگامى كه خواستى به سجده بروى ، دستانت را به تكبير بلند كن و به سجده بيفت و دستانت را با هم و پيش از زانوانت بر زمين بنه و ساعدهاى دستانت را چون درندگان بر زمين نگستران و بر زانوان و ران‏هايت نيز مگذار ؛ بلكه با آرنج‏هايت بال بساز و كف دستانت را به زانوانت نچسبان و به صورتت نيز نزديك مگردان؛ بلكه ميان آن دو و در راستاى شانه‏هايت باشد، نه رو به روى زانوانت ، بلكه اندكى از آنها انحراف داشته باشد. دستانت را كاملاً بر زمين بگستران و [پس از سجده‏] به سوى خود باز گردان و اگر زير آنها پارچه‏اى بود ، اشكالى ندارد، گر چه به زمين رساندنشان بهتر است ، و در سجده، انگشتانت را از هم باز نكن؛ بلكه به هم بچسبان.
هنگامى كه براى تشهّد نشستى، زانوانت را به زمين بچسبان و كمى ميانشان را باز كن، و روى پاى چپت بر زمين و روى پاى راستت بر كف پاى چپت باشد و سرينت و نيز سر انگشت شست پاى راستت بر زمين باشد و هيچ گاه بر هر دو پايت منشين كه به تو آزار مى‏رساند و نيز [با نشيمنگاه‏] بر زمين منشين كه بخشى از تنت بر بخشى ديگر قرار مى‏گيرد و نمى‏توانى براى تشهّد و دعا تحمّل كنى.

1.در تحف العقول چنين آمده است: «با سكون و سكوت و فروتنى و نرمى با او راز و نياز مى‏كنى و از او مى‏خواهى كه تو را از بند خطا و هلاكت گناهانت رها كند، كه جز خدا، قدرتى نيست».


شناخت‌نامه نماز جلد اوّل
406

۶۵۱.الإمام زين العابدين عليه السلام : حَقُّ الصَّلاةِ أن تَعلَمَ أنَّها وِفادَةٌ إلَى اللَّهِ عزّ وجلّ وأنتَ فيها قائِمٌ بَينَ يَدَيِ اللَّهِ عزّ وجلّ ، فَإِذا عَلِمتَ ذلِكَ قُمتَ مَقامَ العَبدِ الذَّليلِ الحَقيرِ الرّاغِبِ الرّاهِبِ الرّاجِي الخائِفِ المُستَكينِ المُتَضَرِّعِ المُعَظِّمِ لِمَن كانَ بَينَ يَدَيهِ بِالسُّكونِ والوَقارِ ، وتُقبِلُ عَلَيها بِقَلبِكَ وتُقيمُها بِحُدودِها وحُقوقِها . ۱

۶۵۲.الإمام الباقر عليه السلام : إذا قُمتَ فِي الصَّلاةِ فَلا تُلصِق قَدَمَكَ بِالاُخرى‏ ، دَع بَينَهُما فَصلًا ، إصبَعًا أقلَّ ذلِكَ إلى شِبرٍ أكثَرِهِ ، وَاسدُل مَنكِبَيكَ وأرسِل يَدَيكَ ، ولا تُشَبِّك أصابِعَكَ وَلتَكونا عَلى‏ فَخِذَيكَ قُبالَةَ رُكبَتَيكَ ، وَليَكُن نَظَرُكَ إلى‏ مَوضِعِ سُجودِكَ .
فَإِذا رَكَعتَ فَصُفَّ في رُكوعِكَ بَينَ قَدَمَيكَ ، تَجعَلُ بَينَهُما قَدرَ شِبرٍ ، وتُمَكِّنُ راحَتَيكَ مِن رُكبَتَيكَ وتَضَعُ يَدَكَ اليُمنى‏ عَلى‏ رُكبَتِكَ اليُمنى‏ قَبلَ اليُسرى‏ ، وبَلِّع ۲ أطرافَ أصابِعِكَ عَينَ الرُّكبَةِ ، وفَرِّج أصابِعَكَ إذا وَضَعتَها عَلى‏ رُكبَتَيكَ ، فَإِذا وَصَلَت أطرافُ أصابِعِكَ في رُكوعِكَ إلى‏ رُكبَتَيكَ أجزَأَكَ ذلِكَ ، وأحَبُّ إلَيَّ أن تُمَكِّنَ كَفَّيكَ مِن رُكبَتَيكَ فَتَجعَلَ أصابِعَكَ في عَينِ الرُّكبَةِ وتُفَرِّجَ بَينَهُما ، وأقِم صُلبَكَ ومُدَّ عُنُقَكَ ، وَليَكُن نَظَرُكَ إلى‏ ما بَينَ قَدَمَيكَ .
فَإِذا أرَدتَ أن تَسجُدَ فَارفَع يَدَيكَ بِالتَّكبيرِ وخِرَّ ساجدًا ، وابدَأ بِيَدَيكَ فَضَعهُما عَلَى الأَرضِ قَبلَ رُكبَتَيكَ ، تَضَعُهُما مَعًا ، ولا تَفتَرِش ذِراعَيكَ افتِراشَ السَّبُعِ ذِراعَيهِ ، ولا تَضَعَنَّ ذِراعَيكَ عَلى‏ رُكبَتَيكَ وفَخِذَيكَ ولكِن تَجَنَّح ۳ بِمِرفَقَيكَ ، ولا تُلصِق كَفَّيكَ بِرُكبَتَيكَ ، ولا تُدنِهِما مِن وَجهِكَ بَينَ ذلِكَ حِيالَ مَنكِبَيكَ ، ولا تَجعَلهُما بَينَ يَدَي رُكبَتَيكَ ولكِن تُحَرِّفُهُما عَن ذلِكَ شَيئًا ، وابسُطهُما عَلَى الأَرضِ بَسطًا واقبِضهُما إلَيكَ قَبضًا ، وإن كانَ تَحتَهُما ثَوبٌ فَلا يَضُرُّكَ ، وإن أفضَيتَ بِهِما إلى‏ الأَرضِ فَهُوَ أفضَلُ ، ولا تُفَرِّجَنَّ بَينَ أصابِعِكَ في سُجودِكَ ولكِن ضُمَّهُنَّ جَميعًا .
وإذا قَعَدتَ في تَشَهُّدِكَ فَأَلصِق رُكبَتَيكَ بِالأَرضِ وفَرِّج بَينَهُما شَيئًا ، وليَكُن ظاهِرُ قَدَمِكَ اليُسرى‏ عَلَى الأَرضِ وظاهِرُ قَدَمِكَ اليُمنى‏ عَلَى باطِنِ قَدَمِكَ اليُسرى‏ وإليَتاكَ عَلَى الأَرضِ وطَرَفُ إبهامِكَ اليُمنى‏ عَلَى الأَرضِ ، وإيّاكَ والقُعودَ عَلى‏ قَدَمَيكَ فَتَتَأَذّى‏ بِذلِكَ ، ولا تَكُن قاعِدًا عَلَى الأَرضِ فَتَكونَ إنَّما قَعَدَ بَعضُكَ عَلى‏ بَعضٍ فَلا تَصبِرَ لِلتَّشَهُّدِ والدُّعاءِ . ۴

1.كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۶۱۹ ح ۳۲۱۴ ، الأمالي للصدوق : ص ۴۵۲ ح ۶۱۰ ، الخصال : ص ۵۶۶ ح ۱ كلّها عن أبي حمزة الثمالي ، تحف العقول : ص ۲۵۸ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۷۴ ص ۴ .

2.بلِّع أطراف أصابعك عين الركبة : أي اجعل أطراف أصابعك بالعة لعين الركبة (مجمع البحرين : ج ۱ ص ۱۸۵ «بلع») . وفي تهذيب الأحكام : «بلّغ» بدل «بلّع» .

3.التجنّح في الصلاة : هو أن يرفع ساعديه في السجود على الأرض ولا يفترشهما (النهاية : ج ۱ ص ۳۰۵ «جنح»).

4.الكافي : ج ۳ ص ۳۳۴ ح ۱ ، تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۸۳ ح ۳۰۸ كلاهما عن زرارة ، بحار الأنوار : ج ۸۵ ص ۱۱۹ ح ۳۱ نقلاً عن المعتبر عن الحلبي نحوه وراجع دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۱۶۲ .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه نماز جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    محمد محمدی ری شهری، با همکاری مرتضی خوش‌نصیب، ترجمۀ عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 18979
صفحه از 440
پرینت  ارسال به