۹۸۲.الكافى - به نقل از محمّد بن مسلم - : ابو حنيفه بر امام صادق عليه السلام وارد شد و به ايشان گفت: پسرت (موسى) را ديدم كه نماز مىخواند و مردم هم از پيش رويش مىگذشتند ، بى آن كه آنان را باز دارد، با اين كه اين كار اشكال دارد.
امام صادق عليه السلام فرمود: «موسى را نزد من بخوانيد».
هنگامى كه آمد ، به او فرمود: «پسر عزيزم ! ابو حنيفه مىگويد كه نماز مىخواندى و مردم هم از پيش رويت مىگذشتند ، بى آن كه آنان را باز دارى» .
گفت: بلى ، پدر! آن كه برايش نماز مىخوانم، از آنان به من نزديكتر است. خدا مىفرمايد: (وما از رگ گردن به او نزديكتريم) .
امام صادق عليه السلام او را به خود چسباند و فرمود: «پسركم ! پدر و مادرم فدايت باد ! اى كسى كه رازها به او سپرده شده است!» .
۱۲ / ۱۰
چگونگى نماز امام رضا عليه السلام
۹۸۳.عيون أخبار الرضا عليه السلام - به نقل از رجاء بن ابى ضحّاك ، در توصيف نماز امام رضا عليه السلام - : سپيدهدم، نماز صبح را مىخواند و پس از سلام دادن تا طلوع خورشيد ، در نمازگاهش به تسبيح و حمد و تكبير و تهليلگويى مىنشست و بر پيامبر ، صلوات مىفرستاد. سپس به سجده مىرفت و در سجده مىماند تا روز بالا بيايد. سپس به مردم رو مىآورد و تا نزديك زوال خورشيد (ظهر) با آنان گفتگو مىكرد و ايشان را اندرز ۱ مىداد.
سپس از نو وضو مىگرفت و به نمازگاهش باز مىگشت . هنگام زوال خورشيد بر مىخاست و شش ركعت نماز مىگزارد كه در ركعت نخست ، سورههاى حمد و كافرون و در ركعت دوم، سورههاى حمد و توحيد و در هر يك از چهار ركعت ديگر نيز سورههاى حمد و توحيد را مىخواند و در پايان هر دو ركعت ، سلام مىداد و در ركعت دوم آنها، پيش از ركوع و پس از قرائت، قنوت مىخواند. سپس اذان مىگفت و دو ركعت نماز مىگزارد و پس از آن ، اقامه مىگفت و نماز ظهر را مىخواند. پس از سلام نماز، هر اندازه كه خدا مىخواست ، به تسبيح و حمد و تكبير و تهليلگويى مىپرداخت و سپس سجده شكر مىگزارد و در آن ، صد بار «شكراً للَّه» مىگفت و هنگامى كه سر بر مىداشت، بر مىخاست و شش ركعت نماز مىگزارد كه در هر ركعت آن، حمد و توحيد مىخواند و در پايان هر دو ركعت، سلام مىداد و در ركعت دوم هر دو ركعت ، پيش از ركوع و پس از قرائت، قنوت مىخواند. سپس اذان مىگفت و پس از آن، دو ركعت نماز مىگزارد و در ركعت دوم آن ، قنوت مىخواند. هنگامى كه سلام مىداد ، بر مىخاست و نماز عصر را مىخواند و پس از سلام دادن، در نمازگاهش، آن اندازه كه خدا مىخواست، به تسبيح و حمد و تكبير و تهليلگويى مىپرداخت. سپس سجده مىكرد و در آن ، صد بار «حمداً للَّه» مىگفت.
هنگامى كه خورشيد ناپديد مىشد، وضو مىگرفت و سه ركعت نماز مغرب را با اذان و اقامه مىگزارد و در ركعت دوم آن، پيش از ركوع و پس از قرائت، قنوت مىخواند و پس از سلام دادن، در نمازگاهش مىنشست و آن اندازه كه خدا مىخواست ، به تسبيح و حمد و تكبير و تهليلگويى مىپرداخت . سپس سجده شكر مىگزارد و پس از آن سر بر مىداشت و با كسى سخن نمىگفت تا بر مىخاست و چهار ركعت نماز با دو سلام مىگزارد و در ركعت دوم هر يك، پيش از ركوع و پس از قرائت قنوت مىخواند و در ركعت نخست اين چهار ركعت، سورههاى حمد و كافرون و در ركعت دوم، «حمد» و «توحيد» و در دو ركعت ديگر، «حمد» و «توحيد» مىخواند. پس از سلام دادن، آن اندازه كه خدا مىخواست ، به ذكر و دعا مىنشست و سپس افطار مىكرد.
سپس اندكى درنگ مىكرد تا نزديك به يك سوم شب ، سپرى شود. پس بر مىخاست و چهار ركعت نماز عشاى آخر را مىگزارد و در ركعت دوم آن ، پيش از ركوع و پس از قرائت، قنوت مىخواند. پس از سلام دادن، آن اندازه كه خدا مىخواست ، در نمازگاهش به ذكر خداوند عزّ وجلّ و تسبيح و حمد و تكبير و تهليلگويى او مىپرداخت و پس از ذكر و دعا، سجده شكر مىگزارد.
سپس به بسترش مىرفت و در پاره سوم شب ، از بسترش با تسبيح و حمد و تكبير و «لا إله إلّا اللَّه» و «أستغفر اللَّه» گفتن بر مىخاست، مسواك مىزد، وضو مىگرفت و سپس به نماز شب مىايستاد و هشت ركعت نماز با سلام دادن در پايان هر دو ركعت، مىگزارد كه در هر ركعت از دو ركعت نخست آن، يك بار «حمد» و سى بار «توحيد» مىخواند.
سپس چهار ركعت نماز جعفر بن ابى طالب با سلام دادن در پايان هر دو ركعت مىگزارد و در ركعت دوم هر يك از آنها، پيش از ركوع و پس از تسبيح، ۲ قنوت مىخواند و آن را جزو نماز شب به حساب مىآورد. سپس بر مىخاست و دو ركعت باقىمانده را مىگزارد. در ركعت نخست ، سوره حمد و سوره مُلك و در ركعت دوم، سورههاى حمد و انسان را مىخواند. سپس بر مىخاست و دو ركعت [نماز] شفع مىگزارد و در هر ركعت آن ، يك بار سوره حمد و سه بار «توحيد» مىخواند و در ركعت دوم ، پيش از ركوع و پس از قرائت، قنوت مىخواند. هنگامى كه سلام مىداد ، بر مىخاست و يك ركعت نماز وتر با توجّهى تمام مىگزارد و در آن ، يك بار «حمد»، سه بار «توحيد»، يك بار سوره «فلق» و يك بار سوره «ناس» مىخواند و پيش از ركوع و پس از قرائت، قنوت مىخواند و در آن مىگفت: «خدايا ! بر محمّد و خاندانش درود فرست . خدايا ! ما را جزو آنان كه ره نمودى، ره بنما و جزو آنان كه سلامت دادى، سلامت ده و جزو آنان كه سرپرستىشان كردى، سرپرستى كن و در آنچه به ما دادهاى ، بركت ده و ما را از آسيب حُكمت، نگاه دار ، كه تو حكم مىرانى و بر تو حكم نمىرود. بى گمان ، هر كه را تو دوست دارى، خوار نمىشود و هر كه را تو دشمن دارى، سربلند نمىگردد. پروردگار ما ! مبارك و والايى».
سپس هفتاد بار مىگفت: «از خدا آمرزش و بازگشت به او را مىخواهم» و هنگامى كه سلام مىداد ، آن اندازه كه خدا مىخواست ، به ذكر و دعا مىنشست و هنگامى كه نزديك سپيدهدم مىشد، بر مىخاست و دو ركعت نماز فجر مىگزارد و در ركعت نخست آن، «حمد» و «كافرون» و در ركعت دوم، «حمد» و «توحيد» مىخواند. هنگامى كه سپيده مىدميد، اذان و اقامه مىگفت و دو ركعت نماز صبح مىگزارد. پس از سلام دادن، تا طلوع خورشيد به ذكر و دعا مىنشست و سپس سجده شكر مىگزارد [و در سجده مىماند] تا روز بالا بيايد.
