أكبر» را ذكر آغازين مى‏دانند ؛ ^۱ ولى برخى احاديث اهل سنّت ، آن را ذكر پايانى مى‏شمرند ، ^۲ هرچند برخى ديگر كه در منابع معتبرترى هستند ، در اين بخش با احاديث شيعى همسو و همگون اند . ^۳ از اين رو ، اين اختلاف به آسانى قابل حل است .
اختلاف ديگر ، در حوزه احاديث شيعى و در ترتيب «الحمد للَّه» و «سبحان اللَّه» است . مشهور احاديث شيعى ، «الحمد للَّه» را بر «سبحان اللَّه» مقدّم مى‏دارند ^۴ و تنها چند حديث معدود ، عكس آن را ابراز مى‏دارند . بر همين اساس ، بيشتر فقها ، ترتيب معمولى و رايج كنونى ، يعنى «اللَّه أكبر» ، «الحمد للَّه» و «سبحان اللَّه» را ذكر كرده‏اند ، هر چند برخى از آنان ، قائل به تخيير شده و هر دو ترتيب را مجاز و مطابق با سنّت دانسته‏اند .

نظريه مشهور : تقديم تحميد بر تسبيح‏

علّامه حلّى در كتاب المختلف - كه اختلاف فتاواى فقيهان شيعه را بررسى مى‏كند - ، مى‏گويد :
مشهور در تسبيح زهرا عليها السلام اين است كه نخست «اللَّه أكبر» گفته مى‏شود ، سپس «الحمد للَّه» و بعد ، «سبحان اللَّه» . اين را شيخ [طوسى‏] در النهاية و المبسوط و [شيخ‏] مفيد در المُقنعة و سَلّار و ابن بَرّاج و ابن ادريس ، ذكر كرده‏اند. ^۵
در باره اين كلام علّامه حلّى بايد گفت كه مراجعه مستقيم به كتاب‏هاى فقهى ،

پژوهشى درباره كيفيّت تسبيح فاطمه زهرا ^۱

احاديث فراوانى بر استحباب ذكر تسبيحات فاطمه زهرا عليها السلام - كه از مصاديق «ذكرِ كثير» دانسته شده - ^۲ تأكيد كرده‏اند . اين احاديث - كه در كتب چهارگانه شيعه و برخى از صحاح و مسانيد مشهور اهل سنّت به طريق‏هاى مختلف ، نقل شده‏اند - ، بيانگر ، آن اند كه استحباب اين تسبيح ، منحصر به تعقيب نمازهاى واجب و يا هر نمازى نيست ؛ بلكه هنگام خواب و يا براى رفع پاره‏اى مشكلات نيز مفيد است . ^۳
همه اين احاديث ، اتّفاق دارند كه تسبيحات فاطمه زهرا عليها السلام از تركيب سه ذكرِ «اللَّه أكبر» ، «الحمد للَّه» و «سبحان اللَّه» به وجود آمده و عطاى پُرارزش پيامبر خدا به دختر بزرگوارش فاطمه عليها السلام است . همچنين در تعداد هر يك از اين اذكار و نيز شمار مجموعه آنها ، اتّفاق نظر است ؛ يعنى همه روايات ، تعداد ذكر «اللَّه أكبر» را ۳۴ بار ، «الحمد للَّه» را ۳۳ بار و «سبحان اللَّه» را نيز ۳۳ بار دانسته‏اند كه مجموع آنها يكصد مى‏شود .
تنها اختلافى جزئى ، در ترتيب اين سه جزء است . احاديث شيعى به اتّفاق ، «اللَّه