وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ؛^۱ با برهان و سخن حکیمانه و موعظه نیکو و جدال احسن، به سوی پرورش دهنده خویش دعوت نما).

اشاره به باورهای موجود در آن زمان، اگر چه قرآن آنها را نادرست دانسته، دیگر جلوه زبان قوم قرآن است، مانند: (إِنَّ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَیُسَمُّونَ الْمَلائِکةَ تَسْمِیةَ الْأُنثی؛^۲ آنان که به قیامت باور ندارند، فرشتگان را زن مى‌نامند)، (وَ یَجْعَلُونَ للهِ الْبَناتِ سُبْحانَهُ وَ لَهُمْ ما یَشْتَهُونَ؛^۳ براى خدا دختران قرار مى‌دهند و براى خود، آنچه مى‌خواهند) و (أَ لَکُم الذَّکَرُ وَ لَهُ الْأُنْثىٰ‏* تِلْکَ إِذاً قِسْمَةٌ ضِیزىٰ؛^۴ آیا براى خودتان پسر و براى خدا دختر قرار مى‌دهید؟ این تقسیم، تنگ‌نظرانه است).

شأن نزول و طرح سؤال و به دیگر عبارت، حوادث یا پرسش‌هایی که به دنبال آنها آیه‌هاى قرآن نازل شده‌اند، دیگر جلوه‌های زبان قوم در قرآن اند، مانند: (قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِی تُجادِلُکَ فِی زَوْجِها وَ تَشْتَکی إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ یَسْمَعُ تَحاوُرَکما إِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ بَصِیرٌ * الَّذِینَ یُظاهِرُونَ مِنْکُمْ مِنْ نِسائِهِمْ ما هُنَّ أُمَّهاتِهِمْ؛^۵ خدا سخن آن زنى را که با تو در مورد همسرش مجادله مى‌نمود، شنید که آن زن در پیش تو به خدا شِکوه مى‌کرد و خدا گفتگوى شما را می‌شنود؛ زیرا خدا شنوا و آگاه است. از میان شما، کسانی که زنانشان را ظِهار می‌کنند، آنان مادرانشان نیستند)، و (یا أیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَک؛^۶ اى پیامبر! چرا برخى چیزها را که خدا بر تو حلال کرده، بر خود ممنوع مى‌کنى‌؟)، (یَسْئَلُونَکَ مَاذا یُنفِقون؛^۷ از تو سؤال مى‌کنند چه چیزی انفاق کنند)، و (یَسْئَلُونَکَ عَنِ الأهِلَّة؛^۸ از تو سؤال مى‌کنند

مطرح کردن آداب و رسوم مردم عصر نزول قرآن، یکی دیگر از جلوه‌های زبان قوم است. توجّه به دانش مخاطبان مانند حرکت دورى ستارگان و ماه و خورشید و زمین نیز از مواردی است که در قرآن آمده است: (کُلٌّ فی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ؛^۱ همه در مداری خاص شناورند) و در احتجاج ابراهیم خلیل علیه السلام با نمرود آمده است: (فَإِنَّ اللَّهَ یَأْتی بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِها مِنَ الْمَغْرِبِ؛^۲ خدا خورشید را از مشرق پدیدار مى‌کند. تو آن را از مغرب پدیدار کن).

موضوع سحر و کهانت و چشم‌زخم و تأثیر آنها و نیز موضوع فرشته و جن، از دیگر جلوه‌های زبان قوم است که در قرآن آمده است، مانند: (سَحَرُوا أَعْیُنَ النَّاسِ وَ اسْتَرْهَبُوهُمْ؛^۳ چشمان مردم را سحر کردند و آنها را ترساندند)، (فَإِذا حِبالُهُمْ وَ عِصِیُّهُمْ یُخَیَّلُ إِلَیهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّها تَسْعى؛^۴ از سحر ساحران، آن هنگام، رسن‌ها و عصاهاى آنها در خیال او پدیدار شده که آنها در حرکت اند)، (یُفَرِّقُونَ بِهِ بَینَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ وَ ما هُمْ بِضارِّینَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلّا بِإِذْنِ اللَّهِ؛^۵ ساحران با سحر، بین همسران جدایى مى‌افکنند و هیچ گونه تأثیر سوئى نمى‌نهند مگر به اذن خدا) و (وَ إِنْ یَکادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکرَ وَ یقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ؛^۶ نزدیک بود هنگامى که کافران، آیات قرآن را مى شنیدند، تو را با چشم زخم بلغزانند و مى‌گویند: او دیوانه است).

شیوه جدال در محاوره براى ایجاد زمینه پذیرش در مخاطب، از شیوه‌هاى متعارف است. در جدال، از مقدّمات مسلّم در نزد طرف مقابل استفاده می‌شود، اگر چه گوینده به آنها باور نداشته باشد. قرآن در محاوره، شیوه‌هاى برهان، موعظه و جدال را _ که از آنها با وصف «احسن» یاد کرده _ ، پذیرفته است: (اُدْعُ إِلى‏ سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ