امام رضا علیه السلام فرمود: هو حبل الله المتین و عروته الوثقى و طریقته المثلى، المؤدّی إلى الجنّة و المنجى من النار، لا یخلق من الأزمنة و لا یغث على الألسنة، لأنّه لم یجعل لزمان دون زمان، بل جعل دلیل البرهان و حجّة على کلّ إنسان. لا یأتیه الباطل من بین یدیه و لمن خلفه تنزیل من حکیم حمید.^۱

از عبد الله بن مسعود نقل شده که: إنّ هذا القرآن مأدبة الله فتعلّموا من مأدبة الله ما استطعتم إنّ هذا القرآن هو حبل الله الذی أمر به و هو النور المبین و الشفاء النافع عصمة لمن اعتصم به و نجاة لمن تمسّک به لا یعوج فیقوم و لا یرفع فیتغیّب و لا تنقضی عجائبه و لا یخلق بردّ.^۲

افزون بر این آیات و روایات که در وصف قرآن آمده‌ا‌ند، روایات بسیاری از طریق شیعه و اهل سنّت نقل شده‌اند که به موجب آنها قرآن، میزان و مرجع شناخت و تشخیص درست از نادرست روایات است. این دسته روایت با عنوان «احادیث عرض (عرضه)» شناخته می‌شوند.^۳

با این وجود گویا مسئله چندان روشن و قطعی نیست. شاطبی (م۷۹۱ق) با عبارت «رتبة السنّة التأخّر عن الکتاب فی الاعتبار» این بحث را مطرح کرده‌است.^۴ نارسایی واژه رتبه در عبارت او و آشفتگی و ناهماهنگی دلایل، شناسایی دیدگاه شاطبی را مشکل ساخته است. شیخ محمّد خضری (م۱۳۴۵ق)، محمّد عبده(م۱۳۲۳ق)، رشید رضا (م۱۳۵۴ق) و ابو ریّه (م۱۴۰۳ق) با ستایش از ژرف‌نگری شاطبی به تکرار متن وی بسنده کرده‌اند.^۵ محمّدتقی حکیم و عبد الغنی عبد الحق با نقد دیدگاه او، گویا سنّت را هم‌تراز قرآن دانسته‌اند^۶ و محمّد‌حسین طباطبایی (م۱۴۰۲ق) با جداسازی سنّتِ بیانگر جزئیات جهان دیگر و احکام کلّی از سنّت تفسیری، جانب نا‌هم‌ترازی سنّت

کس آن را پشت سر اندازد، او را به سوى آتش مى‏راند. قرآن، دلیل به سوى بهترین راه و سبیل و کتاب تفصیل و بیان و فصل است نه شوخى. کتابى است که ظاهرى و باطنى دارد، ظاهر آن، حکمت و باطنش علم است. ظاهر آن، ظریف و لطیف و باطنش بسیار ژرف و عمیق است. قرآن، داراى دلالت‌ها و علامت‌ها‌ست و دلالت‌های آن هم دلالاتى دارد. عجایب قرآن را نمى‏توان شمرد و غرایب آن هرگز کهنه نمى‏شود. در آن، چراغ‌هاى هدایت و مناره‏هاى حکمت است. قرآن، دلیل بر هر پسندیده است نزد کسى که انصاف داشته باشد. بنا بر این، بر هر کسى لازم است که دیدگان خود را در آن بچرخاند و نظر خود را به این صفات برساند تا هلاک نشود و از خلیدن خار به پاى چشمش‏ رهایى یابد؛ چرا که تفکّر، مایه حیات قلب شخص بصیر است. چنین کسى مانند چراغ به دستى می‌ماند که در تاریکی‌هاى شب، به واسطه نور آن چراغ، به سهولت می‌تواند از خطرهایى که تاریکى مى‏آفریند، رهایى یابد، علاوه بر این که در مسیر خود، توقّفى ندارد».^۱

پیامبر صلی الله علیه و آله در کلامی دیگر در پاسخ پرسش امام علی علیه السلام در باره راه برون‌رفت از شرایط سخت فتنه و شبهه‌ها نظیر همین مطلب را در باره قرآن بیان می‌نماید.^۲

امام علی علیه السلام نیز می‌فرماید: «بر شما لازم است ملازمت کتاب خدا. به تحقیق که آن، ریسمان محکم است برای پیوند میان بنده و خدا، و نور ظاهر است برای سلوک راه خدا، و شفای نافع است برای مرض نادانی به معرفت خدا، و سیراب کننده عطش جوینده علوم و معارف است و واپاینده از خطاست برای متمسّک به براهین و حجج قاطعِ آن، و رستگاری از عذاب است برای متعلّق به احکام آن، کجی در آن نیست تا راست گردیده شود و انحرافی در آن نیست تا از آن برگشت شود. آن را بسیاریِ تردّد بر زبان و دخول در گوش، کهنه نمی‌سازد یعنی خواندن و شنیدن آن، همیشه تازه و لذیذ است و کسی که معتقد به آن باشد، البتّه صادق است و کسی که به آن عمل کند، به سوی بهشت پیشی گرفته است».^۳