139
عرضۀ حدیث بر قرآن

لست بمنکر فضل أبی بکر و لکن یجب على صاحب هذا الخبر أن یأخذ مثال الخبر الذی قاله رسول الله صلی الله علیه و آله فی حجّة الوداع: قد کثرت علیّ الکذّابة و ستکثر بعدی فمن کذب علیّ متعمّداً فلیتبوّأ مقعده من النار فإذا أتاکم الحدیث عنّی فاعرضوه على کتاب الله و سنّتی، فما وافق کتاب الله و سنّتی فخذوا به، و ما خالف کتاب الله و سنّتی فلا تأخذوا به.۱

۳۵. ایّوب بن نوح، به نقل از محمّد ابن ابی عمیر، از عبد الرحمان بن ابی عبد الله گفت که امام صادق علیه السلام فرمود:

إذا ورد علیکم حدیثان مختلفان فاعرضوهما على کتاب الله، فما وافق کتاب الله فخذوه، و ما خالف کتاب الله فردّوه، فإن لم تجدوهما فی کتاب الله فاعرضوهما على أخبار العامّة، فما وافق أخبارهم فذروه.۲

بسامد‌ها و پراکندگی‌ها در دلیل روایی

بسامد‌ها و پراکندگی‌ها در دلیل روایی از هفت جهت، شایان توجّه اند:

۱. از جهت مصادر حدیثی مذاهب اسلامی، ۲. از جهت گستره و اطلاق، ۳. از جهت انتساب به منابع معتبر دینی، ۴. از جهت میزان ارزیابی، ۵. از جهت نوع ارتباط حدیث با قرآن، ۶. از جهت برآیند ارزیابی، ۷. از جهت علّت و دلیل ارزیابی. برای توضیح بیشتر، به هر یک از این موارد به اختصار اشاره می‌شود.

۱. بسامد احادیث عرض در مصادر روایی مذاهب اسلامی نشان می‌دهد که از این تعداد، نزدیک به سی و سه مورد در منابع شیعه امامیّه، چهارده روایت در منابع اهل سنّت و شش حدیث در منابع زیدیّه۳ اند. از چهارده مورد در مصادر اهل سنّت، یازده روایت از پیامبر صلی الله علیه و آله،۴ یک حدیث از ابن عبّاس۵ و یک حدیث از امام صادق علیه السلام۶

1.الاحتجاج: ج۲ ص۲۴۶.

2.بحار الأنوار : ج۲ ص۲۳۵، وسائل الشیعة: ج۲۷ص ۱۱۸.

3.تثبیت الإمامة: ص۹، الاعتصام بحبل الله المتین: ج۱ ص۲۱ _ ۲۴.

4.الرسالة: ص۲۲۴، الاُمّ: ج۷ ص۳۰۸، جامع البیان: ج۲۵ ص۱۴۵، سنن الدارقطنی: ج۴ ص۱۳۳، المعجم الکبیر: ج۲ ص۹۷ و ج۱۲ ص۲۴۴، کنز العمّال: ج۱ ص۱۷۹ و ۱۹۶ و ج۱۰ ص۲۳۰.

5.سنن الدارمی: ج۱ ص۱۴۶.

6.تاریخ الیعقوبی: ج، ۲ ص۳۸۱.


عرضۀ حدیث بر قرآن
138

إنّ‌ رسول الله صلی الله علیه و آله قال: سیأتی ناس یحدّثون عنّی حدیثاً، فمن حدّثکم حدیثاً یضارع القرآن فأنا قلته، و من حدّثکم بحدیث لا یضارع القرآن فلم أقله، فإنّما هو حسوة من النار.۱

۳۰. اصبغ بن محمّد ابو منصور می‌گوید که به او رسیده که:

إنّ رسول الله صلی الله علیه و آله قال: الحدیث عنّی على ثلاث. فأیّما حدیث بلغکم عنّی تعرفونه بکتاب الله تعالى فاقبلوه، و أیّما حدیث بلغکم عنّی لا تجدون فی القرآن ما تنکرونه به و لا تعرفون موضعه فیه فاقبلوه، و أیّما حدیث بلغکم عنّی تقشعرّ منه جلودکم و تشمئزّ منه قلوبکم و تجدون فی القرآن خلافه فردّوه.۲

۳۱. سلیمان بن بلال، از عمرو بن ابی عمرو، از کسی که متّهم نیست، از حسن نقل می‌کند که:

إنّ رسول الله صلی الله علیه و آله قال: و إنّی لا أدری لعلّکم أن تقولوا عنّی بعدی ما لم أقل، ما حدّثتم عنّی ممّا یوافق القرآن فصدّقوا به، و ما حدّثتم عنّی ممّا لا یوافق القرآن فلا تصدّقوا به و ما لرسول الله صلی الله علیه و آله حتّى یقول ما لا یوافق القرآن، و بالقرآن هداه الله.۳

۳۲. ابن ابی ملیکه نقل می‌کند که:

إنّ ابن عمیر حدّثه أنّ رسول الله صلی الله علیه و آله جلس فی مرضه الذی مات فیه إلى جنب الحجر، فحذر الفتن، و قال: إنّی و الله لا یمسک الناس علی بشیء، إنّی لا اُحلّ إلّا ما أحلّ الله فی کتابه و لا اُحرّم إلّا ما حرّم الله فی کتابه.۴

۳۳. جابر گفت:

دخلنا على أبی جعفر محمّد بن علی علیه السلام و نحن جماعة... و انظروا أمرنا و ما جاءکم عنّا، فإن وجدتموه للقرآن موافقاً فخذوا به، و إن لم تجدوه موافقاً فردّوه، و إن اشتبه الأمر علیکم فیه فقفوا عنده و ردّوه إلینا حتّى نشرح لکم من ذلک ما شرح لنا.۵

۳۴. ابو جعفر علیه السلام فرمود:

1.الأحكام، ابن حزم: ج۲ص ۱۹۷ _ ۱۹۸.

2.الأحكام، ابن حزم: ج۲ص ۱۹۷ _ ۱۹۸.

3.الأحكام، ابن حزم: ج۲ص ۱۹۷ _ ۱۹۸.

4.الأحكام، ابن حزم: ج۲ص ۱۹۹.

5.الأمالی، طوسی: ص۲۳۱.

  • نام منبع :
    عرضۀ حدیث بر قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی احمدی نورآبادی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 18992
صفحه از 312
پرینت  ارسال به